|
Enerjinin Boyutları
2000-2008 yıllan arasında dünya
genelindeki enerji tüketim verileri dikkate
alındığında, enerji tüketiminin, 2008 yılında 2000
yılı verilerine göre %21 oranında artış gösterdiği
görülmüştür. 2008 yılı talebi, 2007 yılı verilerine
göre %1,7 artış göstermiştir
Enerji talebinde devam eden düzenli
artış, enerjinin fiziksel boyutuna yeni boyutlar
kazandırmıştır. Bu boyutlar; teknolojik, ekonomik,
politik ve çevresel boyutlar olarak
adlandınlmaktadır.
2000-2008 Yılları arası
Dünyada Enerji Tüketimi (Milyon Ton Petrol Eşdeğeri
Olarak)
|
2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
Kuzey Amerika |
2,748 |
2,688 |
2,729 |
2,752 |
2,804 |
2,819 |
2,803 |
2,849 |
2,799 |
Güney ve Orta Amerika |
459 |
462 |
466 |
470 |
491 |
512 |
538 |
564 |
580 |
Avrupa ve Avrasya |
2,807 |
2,828 |
2,835 |
2,877 |
2,926 |
2,938 |
2,979 |
2,957 |
2,965 |
Ortadoğu |
400 |
424 |
444 |
463 |
493 |
533 |
555 |
578 |
614 |
Afrika |
276 |
281 |
289 |
302 |
318 |
324 |
327 |
341 |
356 |
Pasifik Asya |
2,573 |
2,639 |
2,740 |
2,946 |
3,228 |
3,430 |
3,618 |
3,816 |
3,982 |
Dünya Toplamı |
9,263 |
9,323 |
9,503 |
9,811 |
10,259 |
10,555 |
10,821 |
11,104 |
11,295 |
Kaynak: (Çevrimiçi)
http://www.bp.com.
Erişim 20.06.2010.
Fiziksel Boyut
Ekonomik değeri göz ardı edilerek,
işletilebilir olup olmadıklan dikkate alınmaksızın
değerlendirildiğinde enerji kaynaklanmn tümü varlık
olarak nitelendirilmelerini sağlayacak bir fiziksel
boyuta sahiptir. Fiziksel boyut, enerjinin diğer
boyutları ile birleşerek anlam kazanmaktadır.
Dolayısıyla tek başına fiziksel boyut, enerjinin
tanımlanabilmesi için yeterli bir anlam ifade
etmemektedir.
Teknolojik Boyut
Günümüz dünyasında sanayileşme ile
birlikte ortaya çıkan enerji ihtiyacının
karşılanabilmesi için enerji kaynaklan bulunmaya
çalışılması enerjinin teknolojik boyutunun önemini
arttırmaktadır. Teknolojik gelişmeler enerji
ihtiyacının karşılanabilmesi için gerekli kaynaklann
ortaya çıkarılabilmesi, yeni enerji kaynaklan
yaratılabilmesi, mevcut enerji kaynaklarının daha
etkin bir şekilde kullanımının sağlanabilmesi gibi
insanoğlunun enerji ihtiyacı alanında çözmesi
gereken önemli sorunlarla alakalıdır. Bu gelişmeler
enerjinin teknolojik boyutunun önemini
arttırmaktadır. Enerji alanındaki teknolojik
gelişmeler sonuçlann uzun dönemde alınabildiği
istikrarlı çalışmalar sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Gelişmelerin etkileri ancak uzun bir süre sonra
geniş bir alana yayılmakta ve kullanıcılar
tarafından kullanılabilir hale getirilebilmektedir.
Enerjinin teknolojik boyutunun önemli bir Özelliği
bahsedilen uzun süreden dolayı ortaya çıkabilecek
hantallık riskidir.28 Bu risk dolayısıyla
enerji türü, ortaya çıktığı dönemdeki iktisadi durum
ile kullanılabilir hale getirildiği dönemdeki
iktisadi durum arasındaki farklılıklar nedeniyle
yapılan yatınmlann ekonomik değeri dikkate alınmadan
göz ardı edilebilmektedir.
Ekonomik Boyut
Enerji sektörü, yüksek tutarda
başlangıç yatınım ve araştırma-geliştirme
maliyetlerinin söz konusu olduğu bir sektördür. Bu
sebepten dolayı yatınm öncesi fizibilite çalışmalan
detaylı bir şekilde gerçekleştirilir. İnsanoğlunun
üretim faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için
ihtiyaç duyduğu enerjinin karşılanabilmesi için
hayata geçirilmeye çalışılan bir çok faaliyetin
çıkış noktası öncelikli olarak enerjinin ekonomik
boyutunun yeterliliğinin anlaşılmasıdır. Fiziksel ve
teknolojik boyutu yeterli bulunan ancak ekonomik
boyutu önemli eksiklikler içeren bir enerji kaynağı
yatınm gerçekleştirilemeyecek bir kaynak olarak
değerlendirilir.
Politik Boyut
Enerji kaynaklan tarih boyunca
ülkeler tarafından politik bir koz olarak
değerlendirilmiştir. Enerji kaynaklannın yer aldığı
ülkeler zenginleşerek refah seviyelerini
arttırmışlar ve uluslararası politika sahnesinde
önemli görevler üstlenmişlerdir. Bununla beraber
enerji kaynaklannın yer aldığı ülkelerdeki politik
durum enerji birim fiyatına da etki etmekte, politik
açıdan istikrarsız bir bölgede enerji birim
maliyetleri artmaktadır. Enerjinin uluslararası
ilişkiler açısından bir koz olarak kullanılması
politik boyutunun Önemini arttırmakta ve enerji
yatınm kararlanna yön vermektedir.30
Zengin enerji kaynaklanna sahip ülkelerin
yönetimleri büyük enerji şirketleri tarafindan
manipüle edilebilmekte, çoğu zaman ülkede ortaya
çıkan politik kaos, enerji birim maliyetinin düşük
tutulması nedeniyle desteklenmektedir. Kendi enerji
kaynaklannın önemini ve ekonomik değerini anlayan
dolayısıyla bu değerli kaynağın yönetimini eline
almak ülke yönetimleri, mevcut politik durumun devam
ettirilmesini isteyen enerji şirketleri ile fikir
aynlığma düşmekte bu durum ülkedeki politik durumu
etkilemektedir.
|