TÜRKİYE – MOĞOLİSTAN TİCARETİ

Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti arasında yer alan Moğo­listan, son 20 yıldır ciddi bir kabuk değişimi içinde. Hayvancılık ve tarım uzun yıllar en önemli ekonomik figürler iken, 1980'lerde ger­çekleşen yatırımlarla sanayi bu iki sektörün önüne geçmeyi başardı. Ra­kamlarda bu gerçeği doğruluyor zaten: Tarımın GSYİH içindeki payı 1998'de yüzde 40 iken, 2001'de yüzde 24.9'a, 2004'te yüzde 21.3'e, 2005'te yüzde 20.1'e, 2006'da yüzde 18.7'ye geriledi. Bugün üretimde en büyük pay madenciliğe ait. Madencilikten sonra ise imalat sanayi geliyor. 

Konfeksiyon, özellikle kaşmir ve gıda üretimi imalat sanayi içinde önem­li yer tutuyor. Bakır, altın ve kaşmir ihracatın dörtte üçünü oluşturuyor. 2004 yılında ihracatın yüzde 60'ını bakır ve altın ihracatı oluşturdu. 2005 ve 2006 yıllarında da bakır ve altın Moğolistan toplam ihracatı içindeki yerini korudu ve bunun neticesinde cari işlemler dengesi 2006'da 321.6 milyon dolar fazla verdi.

 Türkiye ile Moğolistan arasında ikili ticaret ise oldukça zayıf. Hatta 12 Avrasya ülkesi arasında en düşük ticaret rakamları Moğolistan ile gerçek­leşiyor. 2006 yılında ticaret hacmi son yıllardaki en yüksek değerine ula­şarak 7.1  milyon dolara yükseldi. Bu rakamın 6.2 milyon doları Türki­ye'nin ihracatını, yaklaşık 950 bin doları ise ithalatı oluşturdu. Öte yan­dan, bir de kayıt dışı ticaret söz konusu. Türkiye'den Moğolistan'a yöne­lik bavul ticaretinin 7-8 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Bavul ticaretine konu olan ürünler temelde konfeksiyon ürünleri, deri­den mamul ürünler, kozmetik ürünleri, altın ve gümüş takılar olarak        dikkat çekiyor.

 Türkiye'nin Moğolistan'a yönelik ihracatının büyük bir bölümü gıda ürünlerinden oluşuyor. Gıda ürünü olarak da en fazla ihraç edilen ürün­ler bisküvi, çikolatalı mamuller, şe­kerlemeler, çikletler, jöleli şekerler, un ve makarna olarak dikkat çekiyor. Önümüzdeki dönemde en çok bü­yüyecek sektörlerin başında ise inşaat geliyor. Bunda halkın yarısının ha­la çadırlarda yaşıyor olmasının payı büyük muhakkak. Konuttaki bu pat­lamaya bağlı olarak başta mobilya olmak üzere alt sektörlerde de ciddi ta­lep artışlarının yaşanması bekleniyor.

 Moğol hükümeti, yabana yatırımcılar için oldukça ciddi teşvikler su­nuyor. Örneğin yabancı yatırımcılar, ürettikleri ürününün yüzde 50'den fazlasını ihraç ediyorlarsa üç yıl boyunca gelir vergisinden muaf tutulu­yor. Takip eden 3 yılda yüzde 50 oranında muafiyet söz konusu. Yabancı yatırımlar için başka vergi muafiyetleri de var. Fakat bu muafiyetlerin bo­yutu ve süresi yabancı yatırımın boyutu ile ilgili. Yatırımın boyutu büyü­dükçe vergi muafiyeti de artıyor. 

Türkiye-Moğolistan ikili ticaret