Borç Yönetimi ve Bütçe Açığı Finansmanı
Kamu kesimi
borçlanma gereği (KKBG) merkezi ve halli hükümetlerin bütçe
açıkları ile kamulaştırılmış endüstrilerin açıklarının
toplanmasıyla elde edilir.
Hükümetin
bankası olan merkez bankası; açık olduğu zaman hükümetin
ödemelerini karşılamalıdır. Hükümetin yurt dışından
borçlanabileceği ihtimalinin ihmal edilerek, KKBG iki şekilde
finanse edilebilir. Birincisi hükümet borç alabilir. Finansal
senetleri, hükümet bonolarını, tahvilleri halka satarlar. Bu
nasıl olur?
Açığını
karşılamak için hükümet senetleri merkez bankasına satar, merkez
bankası açık piyasa işlemlerini taahhüt eder, parayla
değiştirmek için açık piyasada senetleri satar. Sürecin sonunda,
ülke sakinleri faiz geliri getiren senetleri tutar, fakat para
razı değişmez.
İkincisi,
hükümet para basarak açığı finanse edebilir. Gerçekte hükümet,
merkez bankasına nakitle mübadele etmek için, senetler satar,
sonra vergi gelirlerinin üstündeki harcamaları karşılamak için
kullanılır. Hükümetin senet stoku, ticari bankalar veya özel
vatandaşlar tarafından tutulur fakat parasal taban artar. Para
arzı, para çarpanı yüzünden fazla artacaktır.
|