Türkiye Ekonomisi

Dünya Ekonomisi

Osmanlı Ekonomisi

Finansal Ekonomi

İşletme Ekonomisi

Hizmet Ekonomisi

Kalkınma Ekonomisi

Tarım Ekonomisi

Borsa ve Yatırım

Ekonomi Sözlüğü

Ekonomi Ders Notları

Ekonomi Düşünürleri

Genel Ekonomi Soruları

Özel İstatistik Arşivi

Özel İktisat Konuları

Açık Öğretim İktisat

Ekonomi Kurumları

Kamu Yönetimi

Kamu (Devlet) Maliyesi

Sigortacılık Konuları

Türkiye İktisat Tarihi

Yeraltı Ekonomisi

Kredi Kartı Piyasası

Gelişmekte Olan Ülkeler

Finansal Piyasalar

Kent Ekonomisi

Liberalizm

Forex Piyasaları

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Çok Uluslu Şirketler

Doğrudan yabancı sermaye yatırımları çok uluslu şirketler tarafından yapılmaktadır. Dolayısıyla arasında güçlü bir ilişki vardır ve çok uluslu şirket kavramının ayrıca ele alınması gerekmektedir.

Farklı ülkelerde kurduğu şubelerle aynı anda birçok ülkede birden üretim faaliyetine katılan şirketlere çok uluslu şirket (multinational corporation, ÇUŞ)  adı verilmektedir8. ÇUŞ bir şirketin ana ülkede bir büyük işletmeye sahip olduktan sonra diğer ülkelerde tamamen ya da kısmen sahip olduğu şirketler vasıtasıyla faaliyetlerini sürdürür.   Böyle   şirketler   bir   yandan   dikey   ve   yatay   ölçek   ekonomilerinin avantajlarından diğer yandan monopol benzeri statüsünün sağladığı yararlardan faydalanırlar.

Doğrudan yabancı yatırım yapan şirkete “ana şirket”, bir ana merkeze bağlı olarak ülke sınırları dışında faaliyet gösteren şirkete “yavru şirket”, “yabancı sermayeli şirket” ya da “şube” denilmektedir.

DYY’da ana şirket, şubenin mülkiyetini elinde bulundurmaktadır ve aynı zamanda onun yönetimini kendi kontrolü altında tutmaktadır. Yavru şirketler ana firmanın teknolojisinden, yönetim bilgisinden ticari unvanından ve diğer avantajlarından faydalanmaktadır. Öte yandan ana firma şirkete kârının belli bir kısmını veya tümünü transfer etmektedir.

Bu işletmelerin üretim faaliyetleri üç grupta toplanabilir:

·    Geriye bağıntılı üretim faaliyetleri: Daha çok doğal kaynakları işletmek için kurulurlar. Özelliklerine göre kendi sanayi üretimleri veya dünya pazarları için gerekli hammaddelerin çıkarılması, işlenmesi ve satışı faaliyetinde bulunurlar (petrol ve maden işletmeciliği gibi).

·    İlerliye bağıntılı üretim faaliyetleri: Bunlar ya ana şirketin yabancı ülkelerdeki faaliyetlerini düzenlemek, ya da ana şirketin bulunduğu ülkenin pazarlarının sınırlı olması nedeniyle diğer ülkelerde yatırım yapma zorunluluğunda olan şirketlerdir.

·    Yatay bağıntılı üretim faaliyetleri: En yaygın biçimdir. Yatırım yapılan ülkedeki bağlı şirkete sermaye ile birlikte üretim için gerekli teknoloji, teknik yardım ve işgücü transfer edilerek bağlı şirketin ana firmanın üretim stratejisi doğrultusunda üretim yapması sağlanır. Çoğu zaman oligopolistik bir yapıya sahip bulunan ve yatırımlarıyla yabancı ülkelerdeki nispi olarak düşük maliyetli üretim faktörleri ve pazar olanaklarından yararlanmaya çalışan bu şirketlerin amacı, kârlarını dünya ölçeğinde maksimize etmektir.

 

 

Anasayfa - İktisat - Makale - Ekonomi - Borsa - İstatistik - Türkiye Ekonomisi - Ekonomi Sözlüğü - Gizlilik Politikası

Sağlık Bilgileri