Türkiye Ekonomisi

Dünya Ekonomisi

Osmanlı Ekonomisi

Finansal Ekonomi

İşletme Ekonomisi

Hizmet Ekonomisi

Kalkınma Ekonomisi

Tarım Ekonomisi

Borsa ve Yatırım

Ekonomi Sözlüğü

Ekonomi Ders Notları

Ekonomi Düşünürleri

Genel Ekonomi Soruları

Özel İstatistik Arşivi

Özel İktisat Konuları

Açık Öğretim İktisat

Ekonomi Kurumları

Kamu Yönetimi

Kamu (Devlet) Maliyesi

Sigortacılık Konuları

Türkiye İktisat Tarihi

Yeraltı Ekonomisi

Kredi Kartı Piyasası

Gelişmekte Olan Ülkeler

Finansal Piyasalar

Kent Ekonomisi

Liberalizm

Forex Piyasaları

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Eksik Rekabet Piyasalarının Etkisi Ve Kriz

Tekel ve oligopol piyasalarının varlığı 1., 2., 5., 7. ve 9. varsayımları ya hep be­raber ya bir kısmını aynı anda ihlal eder. Herhangi bir iktisada giriş ders kitabında serbest rekabetin aksaması durumunun piyasa etkinliğini azaltacağına dair analizleri kolayca bulabiliriz. Tekel piyasasında fiyatlar daha yüksek üretilen miktar daha azdır vb... Daha başka bir sorun ise piyasada az sayıda firma varsa bunların anlaşarak karteller kurması ve bunun yarattığı sorunlardır. Finansal piyasalarda da faizleri be­lirlemede gizli açık pek çok kartel girişimi olmuştur. Büyük firmaların oluşumunun başka yol açtığı sorunlar da vardır. Bunlar kredi kaynaklarının büyük bölümüne eriş­tikleri gibi kendileri de doğrudan kaynak yaratabilmektedir (Halka açılma, dağıtılma­mış karlar vb) bu şekilde biriken likit kaynaklar çoğu kere piyasa gücünün verdiği ek cesaretle büyük spekülasyonlara ve batsak da kurtarırlar anlayışı ile (too big to fail) anlamsız yatırımlara girmelerine neden olmaktadır. Bu gibi firmaların mal ve kredi piyasasında aşırı baskın olmaları kimi küçük firmaları da ellerindeki küçük kaynak­larla batmamak için maceracı girişimlere sevk etmektedir. Oligopol piyasaları sana­yide kimi zaman ölümüne rekabet savaşlarına neden olduğu gibi, finans piyasaların­da da ölümüne faiz yükseltme yarışlarına yol açabilmekte, üstelik bu piyasaların özgün yapısı nedeniyle (mevduat sigortası vb) küçük bankalar klasik oligopol teori­sinin tersine fiyat lideri gibi davranabilmekte, bütün sektörü peşinden sürükleyebil-mektedir. Bunun klasik bir örneği 1980’lerin başında Türkiye’de yaşanan faiz yarışı ve ardından gelen ‘banker faciasıdır. Burada küçük bankalar faizlerin belirlenmesin-de oligopolcü piyasada fiyat lideri gibi davranabilmişlerdir(Artun, 1989).

Bir bütün olarak oligopolcü piyasalarda karar alma mekanizmasının geleneksel teorinin serbest piyasa için vazettiği kurallara uymaması ve daha çok oyun teorisinin kurallarıyla kısmen anlaşılabilecek durumda olması; çoğu kere de herhangi bir ta-nımlı denge noktasına ulaşılamayacak oluşu; ulaşılan dengenin de kararsız ya da çabuk bozulabilen bir denge oluşu eğer bu piyasalar rekabetçi piyasalar yanında önemsiz bir ağırlıktaysa sektörel dengeler ve genel piyasa dengesi üzerinde anlamlı bir etki yaratamayabilir. Fakat eğer günümüz dünyasındaki gibi bunlar ekonomiler içinde hatırı sayılır bir orana sahipse krize kapıyı aralayacak denge noksanlıklarına ve dengeden şiddetli savruluşlar anlamına gelecek fiyat yarışlarına neden olabilirler. Dahası eğer bu sorun başka hiç bir sektörde olmasa bile sadece finans sektöründe mevcutsa, sektörün niteliği dolayısıyla (yanlış faiz oranları tespiti ile) bütün sektörleri dengesizlik içine itebilir.

 

Anasayfa - İktisat - Makale - Ekonomi - Borsa - İstatistik - Türkiye Ekonomisi - Ekonomi Sözlüğü - Gizlilik Politikası

Sağlık Bilgileri