Eksik
İstihdam Nedir
İşsizlik hali.
Cari ücret düzeyinden iş aradığı halde bulamayanlar varsa, o
ekonomide eksik istihdam var demektir. Geçici ya da sürekli
olabilir.
Sürekli eksik istihdam daha çok az
gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde görülür. Geçici eksik
istihdam ise gelişmiş ülkelerde, iktisadi daralma ve resesyon
dönemlerinde, depresyonlarda görülür. Klasiklere, neoklasiklere
ve yeni (New) klasiklere göre eksik istihdamın nedeni yanlış
devlet politikaları, devletin ekonomiye müdahalesi ya da arz ve
talep şoklarıdır. Bunların olmaması halinde piyasa ekonomisi
kendi kendine eksik istihdamı ortadan kaldırır. Keynesci
iktisatçılar ise (neo keynesçi, yani Keynesci ya da post
Keynesci) eksik istihdamın piyasa ekonomisi koşullarında da
süreklilik kazanabileceğine, o nedenle devletin müdahale etmesi
gerektiğine inanmaktadırlar. Marxistlere göre ise kapitalizm
zaten yapısal olarak tam istihdamı sürekli olarak sağlama
imkanına ve mekanizmalarına sahip değildir.
Eksik İstihdam Dengesi
Klasik ve
neoklasik iktisatçılara göre ekonomide eksik istihdam dengesi
olamaz, tam istihdam dengesi olabilir. Yani ekonomi işsizliğin
varolduğu bir durumda sürekli kalamaz. Bu geçici bir durum
olabilir, sürekli olan işsizliğin olmaması halidir. Keynescilere
göre ise ekonomide eksik istihdam dengesi olabilir, yani
ekonomi işsizlik halinde süreklilik kazanabilir. Klasiklere'
göre eksik istihdam durumunun ancak geçici olarak ortaya
çıkabilecek bir hal olmasının nedeni emek piyasasının
işleyişidir.
Emek arzı
gerçek ücretin artan, emek talebi de azalan fonksiyonudur. Böyle
olunca, ücretlerin aşağı yukarı hareketi yoluyla tam istihdam
sağlanır. Sözgelimi işsizlik varsa gerçek ücretler düşer. Bu
durumda emek arzı azalır, emek talebi ise artar ve sonuçta tam
istihdam dengesi tekrar sağlanır. Dolayısıyla eksik istihdamın
nedeni sendikaların varlığı olabilir. Bunlar ücretlerin tam
istihdam dengesini tekrar kuracak şekilde hareketini önlemler.
Zaten bu gruptaki iktisatçılara göre tam istihdam herkesin işi
olması durumu değildir. Friksiyonel ve teknolojik işsizlik
nedeniyle bir miktar işsizlik her zaman vardır. Bu eksik
istihdam sayılmaz.
Keynesçi
iktisatçılara göre ise ekonomide talep yetersizliği nedeniyle
eksik istihdam dengesi olabilir. Bu durumda devlet müdahalesi
yoluyla talebin canlandırılması gerekir.
İstihdam
konusundaki bu tartışma günümüzde yeni klasik ve yeni Keynesçi
iktisatçılar arasında sürmektedir. Yeni klasikler doğal işsizlik
oranı tezini savunarak piyasaların tam istihdamı sağlama
eğiliminde olduğunu göstermeye çalışmakta, yeni Keynesçiler ise
fiyatların ve ücretlerin esnek olmadığını açıklayarak emek
piyasalarının işlemediğini kanıtlamaya gayret etmektedirler
|