Fiyat
İstikrarı
Paranın
değerinin korunması veya istikrar amacı, fiyatlar genel
seviyesinin istikrarı amacıyla özdeştir. Bu amaç tüketici fiyat
veya geçinme endeksleriyle ölçülür.
Para
değerinin istikrarından, öncelikle paranın iç değeri anlaşılır.
Paranın iç değerinin istikrarından, mutlak bir para değeri ve
bununla mutlak ve sabit bir fiyat seviyesi öngörülmez. Fiyatlar
genel seviyesindeki yıllık ortalama artış hızı, enflasyon
oranını verir. Enflasyon oranının %1 ile 2 dolaylarında
tutulabilmesiyle istikrar amacı gerçekleşmiş sayılır.
Bu
düzeydeki bir enflasyon oranı yani para değerindeki kayıplar,
sürünen enflasyon olarak adlandırılır. Tam istihdamda ve büyüme
süreci içindeki bir ekonomide bu oran kaçınılmaz görülür.
Böylece mutlak değil, göreli bir fiyat istikrarı söz konusu
olur.
Yukarıda
değinilen %1-2 oranı bazı ülkelerde özellikle azgelişmiş
ülkelerde biraz daha yüksek tutulabilir. Azgelişmiş ülkelerde bu
oran %5’in üzerine çıkar. Belli bir hoşgörü sınırının üzerindeki
enflasyon oranları paranın ekonomideki fonksiyonlarını sarsar.
Bu nedenle para istikrarı bazı durumlarda tam çalışma amacından
bile daha çok ağırlık kazanır.%2’lerin üzerindeki ve tolerans
sınırlarını aşan bir enflasyon hızı, paranın istikrarını bozduğu
gibi, büyüme sürecini de olumsuz etkilemektedir. Çünkü paradan
kaçış nedeniyle, tasarruf oranı genellikle olumsuz etkilenir.
Enflasyonun tasarruf üzerine etkisi, belli durumlarda ve belli
sosyal gruplar için aynı olmaz. Çünkü enflasyonun, geliri
yeniden dağıtıcı etkisi belli sosyal grupların yararına
gerçekleşir.
Yüksek
enflasyon oranlarında, para değerinin sürekli kaybolması
nedeniyle, fiyatlar genel seviyesi de sürekli bozulur. Oysa,
piyasa sisteminin fonksiyonel işlerliğinin aksamadan
gerçekleşmesi için, fiyat mekanizmasının enflasyonun bozucu
etkilerinden korunması gerekir.
|