|
Harrod - Domar Büyüme Modeli
Kapitalist
bir ekonomide iktisadi büyümenin dengeli olabilmesinin
koşullarını araştıran model. İngiliz iktisatçı Harrod ile ABD’li
iktisatçı Domar ayrı ayrı geliştirdikleri modellerde benzer
sonuçlara vardılar ve tezleri iktisat literatüründe Harrod-Domar
modeli olarak anılmaya başladı. Modeli şöyle ,özetlemek
mümkündür: Bir ekonomide tasarruf eğilimi yüzde 20 olsun. Yani
insanlar gelirlerinin beşte birini tasarruf etmektedirler.
Ekonomide dengenin korunabilmesi için tasarrufların yatırımlara
eşit olması gerektiğine göre yatırımlar da gelirin beşte biri
kadar olmalıdır. Öte yandan bir birimlik yatırımın sağladığı
üretim artışını sermaye hasıla oranı ile gösteriyoruz. Bu oran
da 4 olsun. Bunun anlamı her 4 birimlik yatırımla üretimde (o
dönem için) 1 birimlik üretim artışı sağlanmaktadır. Yukarıdaki
sayısal örneğimize dönersek, 100 liralık gelir 20 lira tasarruf
yaratır. Burada dengenin korunması için yapılması gereken
yatırım da 20 liradır. 20 liralık yatırım ise S birimlik
üretim artışı sağlamaktadır. Dolayısıyla bu ekonomide tam
kapasite büyüme hızı yüzde S'tir. Bir başka ifadeyle bu
ekonomide büyüme hızı yüzde 5 olmazsa denge sağlanamaz,
çünkü tasarruf yatırım eşitliğini veren büyüme hızı budur.
Harrod ve Domar'a göre bu oranın tutturulmasını sağlayan bir
mekanizma kapitalizmde yoktur. Öte yandan o ekonominin nüfus
artış hızı yüzde 2 ve verimlilik artış hızı da yüzde 4 olsun.
İkisinin toplamı olan yüzde 6 o ekonominin büyüyebileceği mümkün
olan en yüksek hızı verir. Kapitalizmde büyüme hızının yüzde
5 ya da 6 olmasını sağlayan hiçbir mekanizma yoktur. Çünkü
tasarruflar ve yatırımlar ayrı ayrı unsurlara bağlıdır.
Dolayısıyla Harrod - Domar modeline göre sistem istikrarsızdır.
|