Makro Ekonomik Değişkenler ve Hisse Senedi Getirisi İlişkisi 

Akademisyenler ve finansal aktörler makro ekonomik değişkenler ve hisse senedi fiyatları arasındaki dinamik ilişkileri uzun zamandır anlamaya çalışmaktadırlar. Makro ekonomik değişkenlerdeki (reel üretim, para arzı, döviz kurları gibi) herhangi bir değişim firmanın nakit akımları ve iskonto faktörleri üzerindeki etkileri yoluyla hisse senedi fiyatlarını etkileyebilmektedir (Ibrahim ve Yusoff, 2001: 142). 

Makro ekonomik değişkenler ve hisse senedi fiyatları arasındaki kesin sebep sonuç ilişkisi bilinmemesine rağmen, birbirleri ile ilişkili olduklarına dair genel bir kanı vardır. Makro ekonomik değişkenler ve hisse senedi getirileri arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmaların yöntem ve zaman aralığı açısından birbirinden farklı olması, yapılan ampirik çalışmalara ait sonuçların farklılık göstermesine neden olmaktadır. Ayrıca, gelişmiş ekonomiler için makro ekonomik değişkenleri kullanarak hisse senedi   getirilerinin  tahmin  edilebilirliği   ile  ilgili   kanıtlar  oldukça  çok  iken, gelişmekte olan piyasalar için oldukça sınırlıdır (Patra ve Poshakvvale, 2006: 993). 

Hisse senedi piyasasının yerel kaynaklan harekete geçirerek ve verimli yatırımlara kanalize ederek ekonomide önemli bir rol oynaması beklenmektedir. Fakat, bu rolü yerine getirmesi için ekonomi ile anlamlı ilişkiye sahip olması gereklidir. Bu bağlamda, hisse senedi fiyatları ve piyasa kapitalizasyonu gibi hisse senedi değişkenleri ile reel gayri safı milli hasıla, reel tüketim harcamaları ve reel yatırım harcamaları gibi ekonominin reel sektörünü temsil eden değişkenler arasındaki nedensellik analizi bir ekonomideki hisse senedi piyasasının rolü ile ilgili yararlı bir bakış açısı sağlayacaktır. Diğer bir değişle, hisse senedi piyasasındaki değişimin reel sektörde değişime neden olup olmayacağı ve reel sektördeki değişimin hisse senedi piyasasında bir değişime neden olup olmayacağının analizi yatırımcılar açısından önemli bir bilgi kaynağı oluşturacaktır (Husain, 2006: 179). Hem yatırımcılar hem de politika yapıcılar için hisse senedi fiyatlarının makro ekonomik haberlere tepkisinin iyi anlaşılması önemlidir. Bu tür veriler ilgili tarafların haberlerin olası etkisini daha iyi ölçmelerine ve buna göre portföylerini yeniden oluşturmalarına yardımcı olacaktır. Bununla birlikte, politika yapıcılara da çeşitli kararlarında yol gösterecektir. Örneğin faiz oranlarındaki beklenmedik değişimlere hisse senedi piyasalarının nasıl tepki verdiğini anlamada yardımcı olacaktır (Funke ve Matsuda, 2002: 3). 

Teorik bakış açısı makro ekonomik haberler ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin gerçekten kompleks olduğunu ileri sürmektedir. Bu alandaki çoğu ampirik çalışma Amerika ve gelişmiş piyasa endeksleri üzerinde odaklanmaktadır. Önceki çalışmaların tersine, Funke ve Matsuda (2002) makro ekonomik haberler ve hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkiyi değişik bir şekilde test etmiştir. Çalışmalarında makro ekonomik haberlerin etkisinin hisse senedi çeşidine, ekonominin durumuna ve ülkenin dünya ekonomisi ile entegrasyonuna bağlı olabileceği hipotezlerini ileri sürmektedirler (Funke ve Matsuda, 2002: 3). 

Makro ekonomik bilgileri kullanarak getirilerin tahmin edilebilirliği piyasanın etkin olmadığının işareti olarak kabul edilebilir. Bu nedenle, makro ekonomik değişkenler ve hisse senedi getirileri arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkiyi araştırarak hisse senedi piyasasının etkinliği ile ilgili sonuçlar ortaya konabilir ve hisse senedi piyasası şartlarını geliştirmek için ilgili politika düzenlemeleri değerlendirilebilir (Patra ve Poshakwale, 2006: 993). Etkin piyasa hipotezi menkul kıymet fiyatlarının tüm mevcut bilgileri içerdiğini ileri sürmektedir. Buna göre, fiyatlar sadece doğru haberlere tepki verecektir. Örneğin, şayet açıklanan GSYİH'daki en son üç aylık büyüme oranı piyasa beklentileri ile aynı ise hisse senedi fiyatları bu bilgiye tepki vermemelidir. Sadece beklenmeyen bir haber gerçek haber olarak algılanacak ve hisse senedi fiyatları üzerine bir etkisi olması beklenecektir (Funke ve Matsuda, 2002: 4). 

Artan bir şekilde entegre olan dünya ekonomisinde, büyük bir ülkenin makro ekonomik değişkenlerle ilgili değişikliklerin komşu ülkelerin veya ticaret ve sermaye akışları yoluyla yakın ilişki içerisinde olduğu ülkelerin büyüme beklentileri üzerinde etkisi olabilir. Örneğin, Amerikan ekonomisi ile ilgili ekonomik haberlerin diğer piyasaların gelişimi üzerinde etkiye sahip olması beklenilebilir (Funke ve Matsuda, 2002: 5). 

Hisse senedi fiyatları ve makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişki tüm dünyada tartışılmaktadır. Kurihara (2006) Japonya'da günlük hisse senedi fiyatlarının belirleyicilerini ele almıştır. Günlük hisse senedi fiyatları girişimci performansı, kâr payı, diğer ülkelerin hisse senedi fiyatları, gayri safı yurt içi hasıla, döviz kurları, faiz oranları, cari hesap, para arzı, istihdam; bunlara ait bilgiler gibi birçok faktör tarafından belirlenmektedir. Hisse senedi fiyatlarını etkileyen faktörler zaman içerisinde değişiklik göstermektedir. Örneğin, 1970'ler ve 1980'lerin başlarında, enflasyon oranları hisse senedi fiyatlarını etkileyecek düzeyde yüksekti. Fakat, bu enflasyon oranı bu zamandan sonra sabit bir durum göstermeye başladı. Daha sonrada faiz oranlan hisse senedi fiyatları üzerinde daha fazla etkiye sahip olmaya devam etmiştir (Kurihara, 2006: 376). 

Funke ve Matsuda (2002) yapmış oldukları çalışma ile makro ekonomik haberlere hisse senedi piyasasının verdiği tepkiyi daha iyi anlamayı amaçlamaktadırlar. Hipotezlerinden ilki, makro ekonomik haberlerin hisse senedi fiyatları üzerindeki etkisinin haberin çeşidine bağlı olduğudur. Genel olarak, yerel haberlerin Amerika'da Almanya'ya göre hisse senedi fiyatları üzerinde daha anlamlı bir etkisi söz konusudur. Bu durum ise Amerika’da Almanya’ya göre geleneksel olarak daha fazla makro ekonomik göstergelerin yayınlandığı ve aktif olarak takip edildiği gerçeğini yansıtabilir. Ekonomik göstergeler içerisinden faiz oranlan, enflasyon ve IFO tarafından hesaplanan ve Almanya ekonomisi için yakından izlenen IFO Business Climate Endeksinin Almanya’da piyasa hareketlerine daha fazla katkı sağladığı görülmektedir. İkinci olarak, etkiler değişik çeşitteki (nitelikteki) hisseler arasında farklılık göstermektedir. Örneğin, Amerika’da faiz oranı haberleri geleneksel hisselere göre yeni ekonomi hisseleri üzerinde daha güçlü bir etkiye sahiptir (Funke ve Matsuda, 2002: 23).