|
Mantıksal Pozitivizm
Çağdaş bilim felsefesi ve bilim metodolojisinin
bugünkü tartışma konularının oluşmasında, mantıksal
pozitivizm önemli bir dönüm noktasıdır. Mantıksal
pozitivizm ifadesi, ilk kez 1931 yılında kendilerini
Viyana Çevresi olarak niteleyen bir grup düşünürün
görüşlerini ifade etmek üzere A. E. Blumberg ve
Herbert Feigl tarafından kullanılmıştır (Redman.
1991. s. 7). Hemen belirtmek gerekir ki. mantıksal
pozitivizm ile August Comte (1793-1857) pozitivizmi
arasında önemli benzerlikler olmasına karşın, bu iki
yaklaşım birbirine karıştırılmamalıdır. Ayrıca
matıksal pozitivizmin mantıksal deneycilik ile aynı
anlama gelmediğine de dikkat etmek gerekir. Zira
mantıksal deneycilik, mantıksal pozitivizmin içinden
çıkmasına ve çok etkin olmamasına karşın halen
varlığını sürdüren ayrı bir ekoldür (Redman. 1991.
s. 7).
Yirminci yüzyılın başlarında Viyana kahvelerinin
birinde akşam toplantıları şeklinde başlayan ve daha
sonra güçlü bir çevreye dönüşen "W]ener Kreis" de
başlıca şu isimler yeralmaktadır: Moritz Schlick
(fizikçi). Rudolf Carnap (felsefeci). Friedrich
Waisman (o zamanlar öğrenci sonra felsefeci),
Herbert Feigl (o zamanlar öğrenci sonra felsefeci),
Felix Kaufmann (hukukçu). Victor Kraft (tarihçi).
Kurt Gödel (matematikçi). Philipp Frank (fizikçi)
Otto Neurath (sosyolog ve iktisatçı). Kari Popper.
Ludwîng VVittgenstein. Kari Menger (iktisatçı), H.
Hahn (matematikçi). K. Reidemeister (matematikçi),
E. Kaila (psikolog), E. Zilsel. B.
V.
Juhos. H. Neider. G. Bergman. M. Natkin. T.
Radokovic (Redman. 1991. s. 7; Ural. 1986. s. 27).
1929 yılından itibaren Çevrenin etkisi artmaya ve
yayılmaya başlamış ve aynı yıl, F. Kraus. H.
Reichenbach. A. Hezberg. A. Parseval. W. Dubislav ve
K. Grelling tarafından Viyana Çevresi'nin
görüşlerinin etkisiyle "Berlin Grubu"
oluşturulmuştur (Ural. 1986. s. 27).
Mantıksal pozitivizmin önemli isimlerinden A. J.
Ayer de 1932 yılı Kasım ayında Gilbert Ryle'den M.
Schlick'e hitaben yazılmış bir referans mektubu ile
çevreye katılmak üzere ViyanaVa gelir ve gruba
katılır (Magee, 1985. s. 142). Ayer*in yazdığı Dil.
Doğruluk ve Mantık isimli kitabıyla da Çevre,
İngilizce bilen dünyaya açılma fırsatı bulur (Ayer,
1984).
Mantıksal pozitivistler, 20. yüzyılın başlarına
kadar baskın düşünce tarzı olarak varlığını sürdüren
felsefenin egemenliğini kırarak, insan zihninin
önünde bir engel olarak duran metafizik tortuları
ayıklamak için felsefeye karşı kesin ve katı bir
tavır takınmakla işe başlamışlardı. 1929 yılında
yayınladıkları programlarında amaçlarını şöyle ifade
ediyorlardı:
"Amacımız, tek bir bilimin, yani insanlığın
edinebileceği tüm bilgileri; fizik ve psikoloji,
doğa bilimleri ve edebiyat. felsefe ve özel bilimler
gibi birbirinden tamamen ayrı disiplinlere
ayırmaksizin içinde toplayan bir bilimin
yaratılmasıdır. Bu amaca ulaşmanın yolu Peano. Frege.
Whitehead ve Russell'in geliştirmiş oldukları
mantıksal çözümleme yöntemi'nin kullanılmasıdır. Bu
yöntem, bilimî
metafizik sorunlardan ve anlamsız önermelerden
arındırmak ve aynı zamanda, doğrudan gözlemlenebilir
içeriklerini yani Verilmiş olanı' göstermek yoluyla
ampirik bilimin anlamını, kavramlarını ve
önermelerini açıklığa kavuşturmaktır" (Johansson.
1982, s. 13).
|
