|
|
Milli Gelir Nedir, Kişisel Gelir,
Kullanılabilir Gelir
Mili Gelir
Bir yıl esnasında üretime katılan şahısların elde
ettikleri gelirlerin bütünü, yani müstahsil üretim faktörlerinin
geliri milli geliri oluşturur. Milli Gelir, bir yılda üretilen
mal ve hizmetlerin bütününün net değeridir.
Safi Milli Hasıla’dan hareketle milli gelir
hesaplanır. Fakat milli gelir toplumu oluşturan bireylerin
gelirlerininin toplamından farklı bir kavramdır. Milli gelir
üretici hizmet ve faaliyet sonucunda elde olunan gelirlerin
toplamına eşittir. Bu yüzden transfer ödemeleri nedeniyle elde
olunan gelirler, miras olarak elde olunan paralar, emeklilik
maaşları milli gelir içinde yer almazlar.
Milli Gelir=Safi Milli Hasıla (faktör
fiyatlarıyla)
Buna karşılık piyasa fiyatlarıyla hesaplanan
SMH’dan hareketle milli geliri bulmak istersek, bu defa SMH’dan
vasıtalı vergileri çıkartmamız gerekir. Bu yolla da bir yıl
içinde üretim faktörleri sahiplerinin üretici hizmetleri
karşılığı olarak elde ettikleri gelirlerin toplamına ulaşılır.
Kişisel Gelir
Bir ekonomide kişisel gelir bulmak için, milli
gelirden dağıtılmayan karlar, sosyal güvenlik kesenekleri ve
kurumlar vergisi düşürülür. Bu şekilde elde edilen tutara
transfer ödemelerini, faizleri ve dividantları eklemek gerekir.
Transfer ödemesi üretime katılmayanlara yapılan ödemelerdir.
Kişisel Gelir=Milli Gelir- (dağıtılmayan karlar +
sosyal güvenlik kesintileri) + transfer ödemeleri + faizler +
dividantlarKullanılabilir Gelir
Bir ekonomideki kullanılabilir geliri bulmak için
kişisel gelirden dolaysız vergiler ve parafiskal ödemeler
çıkartılır
Kullanılabilir Gelir = Kişisel gelir – (dolaysız
vergiler + parafiskal ödemeler)
Kullanılabilir Gelir = Kişisel harcamalar +
Kişisel Tasarruf
Fert Başına Milli GelirBir ekonomide elde edilen milli geliri nüfus
miktarına böldüğümüzde fert başına milli geliri buluruz. Fert
başına milli gelir ülkenin refah düzeyi ya da kalkınma düzeyinin
bir göstergesidir.
Sabit Fiyatlarla Milli Gelir
Milli gelir hesabına bir yıl içinde bir ülke
ekonomisinde yaratılan bütün mal ve hizmetler dahil
edilmektedir. Bu mal ve hizmetlerin çok çeşitli
oluşu dolayısıyla, hesaplama yapabilmek için,
bunların ortak bir Ölçü birimiyle ifade edilmesi
zorunlu olmaktadır. Bu ortak ölçü birimi de mal ve
hizmetlerin fiyatlandır. Ancak fiyatlar zaman
içinde az çok değişmektedir. Bu durumda üretilen
toplam mal ve hizmet miktarı hiç değişmediği ya da'
az değiştiği halde, fiyatlarda büyük değişmeler
olduğu zaman milli gelirde de önemli değişmeler
olmuş gibi bir görünüm ortaya çıkar. Çünkü milli
gelir, yaratılan bütün mal ve hizmetlerin "fiyat x
miktardan oluşan değerlerinin bir toplamıdır,
iktisadi refahın ne ölçüde geliştiği, uygulanan
iktisat politikalarının ne ölçüde başarılı olduğunu
incelerken dikkatlerin toplandığı asıl nokta,
üretilen toplam mal ve hizmetlerin miktarında ne
ölçüde bir artış ya da azalış olduğudur. Çünkü
ihtiyaçların daha çoğunun giderilmesi, tatmin ve
refah düzeyinin yükselmesi, bu mal ve hizmetlerden
daha' yüksek fiyatlardan yararlanmakla değil, miktar
olarak fazla yararlanmakla gerçekleşir. Şu halde
ölçüm zorunluluğu dolayısıyla kullanılan fiyatların
milli gelirin ulaştığı düzey üzerindeki etkilerinin
yok edilmesi ve yıldan yıla değişmelerin yalnız
miktar hareketlerini yansıtıcı olması
gerekmektedir. Bunu sağlayabilmek için mal ve
hizmetler değerlendirilerek toplanırken onların
istikrarlı bir yıldaki fiyatlan esas alınır. Yani
üretilen mal ve hizmetlerin yıldan yıla değişen
miktarları, hep esas alınan ve değişmeyen belli bir
yıldaki fiyatları ile çarpılarak toplanır. Böylece
elde edilen sonuca sabit fiyatlarla milli gelir ya
da reel milli gelir denir. Iktisadi analiz
yapılırken noıninal milli gelirden sabit fiyatlarla
milli gelire geçmek gerekirse ve elimizde sabit
fiyatlarla milli gelir rakamlan yoksa, uygun bir
fiyat indeksinin kullanılması yoluyla nominal milli
gelir deflate edilerek de sabit fiyatlarla milli
gelir değerine ulaşılabilir.
Kaynak: Prof.
Dr. Cafer Unay
|
