Ölçeğe göre Getiri, Ölçeğe Göre Verim

Ölçeğe göre getiri, tüm üretim öğelerinin aynı oranda değiştirilmesi sonucu gerçekleşen üretim değişimiyle ilgili bir kavramdır. Başka bir deyişle ölçeğe göre getiri, üretim öğelerinde aynı anda (eş anlı olarak) ortaya çıkan değişmeye karşı, üretimin duyarlılığını gösterir.

Üretimde kullanılan bütün öğelerin kullanılan miktarlarının, birbirlerine olan oranları sabit kalmak üzere değişmesi, üretim ölçeğinde bir değişme anlamına gelmektedir. Bu durumda, ölçekteki değişmelerin ürün miktarında da değişmelere yol açacağı açıktır. Bu, ölçeğe göre getiri ile ilgili sorundur. Acaba üretim öğeleri iki katına çıkarıldığında yahut firma bir kat büyüdüğünde, firmanın verimliliği ne olacaktır?

Kuşkusuz akla ilk gelen yanıt, ölçek bir kat arttırıldığına göre ürünün de bir kat artacağıdır. Bu durumda firmanın verimliliğinin sabit olduğu açıktır. Genel olarak tüm üretim girdileri belli bir oranda arttırıldığında, üretiminde aynı oranda artması ölçeğe göre sabit getiri anlamına gelir. Birim zamanda kullanılan emek ve sermaye % 10 oranında arttırıldığında, üretim de % 10 artacak, emek ve sermaye iki katına çıkarıldığında, üretim de iki katına çıkacaktır. Ancak kullanılan işçilerin tamamen aynı tipte ve iki makinanın birbirinin aynı olması durumunda, üretim bir işçi ve makine kullanılan duruma göre iki katına çıkacaktır. Aynı şekilde, tüm girdiler belli bir oranda azaltıldığında, üretim de aynı oranda azalacaktır. Uretimdeki artış, üretim öğelerindeki artışla aynı oranda ise, bu durumda, ölçeğe göre sabit getiri söz konusudur  

Ancak bunun her zaman böyle olması zorunlu değildir. Teknik veya girişimcilik sorunları karşısında, kullanılan üretim girdilerinin miktarına, karşm üretim miktarı daha hızlı yahut tersine daha yavaş artabilir. Belirli bir üretim ve girdi kullanım düzeyi başlangıç noktası olarak belirlendiği ve tüm üretim öğeleri belli bir oranda arttırıldığında, üretim daha büyük bir oranda artmış ise ölçeğe göre artan getiri geçerli lolur. Bir başka deyişle üretimin oransal artışı üretim öğelerinin oransal artışından daha büyük ise, ölçeğe göre artan getiri vardır. Bu durumda, sermaye ve emek % 10 oranında arttırıldığında, üretim % lO'dan daha fazla artacak, emek ve sermaye iki katına çıkarıldığında, üretimdeki artış iki katın üzerinde olacaktır. Ölçeğe göre artan getirinin ortaya çıkma nedeni: işin ölçeği büyüdüğünde, daha yoğun bir işbölümü ve uzmanlaşmanın olurlu hale gelmesidir. Üretim düzeyindeki artış, girdilerdeki artıştan daha düşük oranda artıyorsa öJçeğe göre azalan getiri söz konusudur. Çalışma ölçegindeki büyüme sonucu ortaya çıkacak iletişim bozuklukları nedeniyle girişimci için işi etkin bir biçimde yürütmenin giderek zorlaşması, ölçeğe göre azalan getiriyi ortaya çıkarabilir. Genellikle çok küçük üretim ölçeklerinde, firmanın ölçeğe göre artan getiriyle karşı karşıya bulunduğu kabul edilir. Çalışma ölçeği büyüdükçe ölçeğe göre artan getiri önce sabit getiriye sonra da azalan getiriye dönüşebilir.

Ölçeğe göre getiri, türdeş (homojen) üretim fonksiyonları yardımıyla da tanımlanabilir.