Türkiye Ekonomisi

Dünya Ekonomisi

Osmanlı Ekonomisi

Finansal Ekonomi

İşletme Ekonomisi

Hizmet Ekonomisi

Kalkınma Ekonomisi

Tarım Ekonomisi

Borsa ve Yatırım

Ekonomi Sözlüğü

Ekonomi Ders Notları

Ekonomi Düşünürleri

Genel Ekonomi Soruları

Özel İstatistik Arşivi

Özel İktisat Konuları

Açık Öğretim İktisat

Ekonomi Kurumları

Kamu Yönetimi

Kamu (Devlet) Maliyesi

Sigortacılık Konuları

Türkiye İktisat Tarihi

Yeraltı Ekonomisi

Kredi Kartı Piyasası

Gelişmekte Olan Ülkeler

Finansal Piyasalar

Kent Ekonomisi

Liberalizm

Forex Piyasaları

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Türkiye Doğal Gaz Rezervleri, Doğalgaz Üretimi ve Tüketimi

Türkiye hemen hemen her çeşit enerji kaynağına sahiptir. Fakat hidrolik ve kömür dışındaki bu kaynaklar ülkenin ihtiyacım karşılayacak seviyede değildir. Kömür, doğalgaz ve petrol ise enerji tüketiminin önemli bileşenidir. Özellikle doğalgaz son yılların hızla büyüyen enerji kaynağı olarak tüketimde vazgeçilmez bir yere oturmuştur. 2007 yılında doğalgaz enerji tüketiminde %32 ile en büyük payı alan enerji kaynağı haline gelmiştir. Buna karşılık Türkiye'nin doğalgaz tüketiminin sadece %2,4'ü kendi üretimi ile karşılanabilmiştir.

Türkiye'de doğalgaz üretimi ilk kez 1976 yılında 15 milyon m3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye'de, doğalgaz TPAO'nun sahip olduğu toplam 16 sahada üretilmektedir. Türkiye'nin bilinen doğalgaz üretim alanları Trakya ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunmaktadır. Üretimin %83'ten çoğu Hamitabat sahasından yapılmaktadır.

Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Genel Müdürlüğü (BOTAŞ), doğalgaz temini, iletimi, dağıtım ve satış faaliyetlerinin yanı sıra petrol taşımacılığı faaliyetlerini de yürütmektedir. Türkiye doğal gaz alımına yönelik olarak toplam 6 ülke ile 8 ayrı doğal gaz ve LNG alım ve satım anlaşması imzalamıştır. Anlaşmalar sonucunda sağlanan toplam arz miktarı 67,8 milyar m3/yıldır. Bu miktarın 62,6 milyar metreküp doğal gaz, 5,2 milyar m3/yılı ise sıvılaştırılmış doğal gazdır. İmzalanan anlaşmalardan Türkmenistan ile gerçekleştirilen anlaşma hariç hepsi devam etmektedir.

Türkiye Doğal Gaz Alım Anlaşmaları

ÜLKE

MİKTAR (MİLYAR M3/YIL)

İMZALANMA TARİHİ

SÜRE

DURUMU

RUSYA FEDERASYONU

(BATI)

6

14 ŞUBAT 1986

25

DEVREDE

CEZAYİR (LNG)

4

14 NİSAN 1988

20

DEVREDE

NİJERYA (LNG)

1,2

9 KASIM 1995

22

DEVREDE

İRAN

10

8 AĞUSTOS 1996

25

DEVREDE

RUSYA FEDERASYONU

(KARADENİZ)

16

15 ARALIK 1997

25

DEVREDE

RUSYA FEDERASYONU

(BATI)

8

18 ŞUBAT 1998

23

DEVREDE

TÜRKMENİSTAN

16

21 MAYIS 1999

30

_

AZERBAYCAN

6,6

12 MART 2001

15

DEVREDE

Rusya Federasyonu ile doğal gaz iletiminin gerçekleştirilmesinin sağlandığı 847 km'lik batı hattı, 1490 km'lik Doğu Anadolu-İran iletim hattı, 893 km'lik Rusya Federasyonu-Karadeniz Türkiye Mavi Akım hattı Türkiye tarafından kullanılan başlıca doğal gaz ana hatlarıdır.

Mavi Akım hattı ile Türkiye ile Rusya'yı Karadeniz'in altından bağlayan boru hattından Samsun terminaline yılda 9 milyar metre küp doğalgaz sağlanmaktadır. Hattın kapasitesi 16 milyar metre küp'tür. Rusya Batı Hattı ile Trakya üzerinden Marmara Ereğlisi'ndeki terminale kaynak ülke Rusya'dan yılda 13 milyar m3 doğalgaz sağlanmaktadır. Hattın kapasitesi 14 milyar m3'tür. İran'dan doğalgaz alımı ile ilgili 1996 yılında yapılan anlaşmaya göre, Türkiye İran'dan 25 yıl süreyle yılda 10 milyar m3 doğalgaz alacaktır. İran ve Türkiye arasındaki doğalgaz boru hattı birkaç sene gecikmeyle Ocak 2002 de resmi törenle açıldı. 2001'de başlayan gaz alımları, 2008'den itibaren 10 milyar m3/yıl olarak devam edecektir.204 Güney Kafkasya Gaz Boru Hattı, Azerbaycan'ın Şah Denizi sahasında üretilmekte olan gazı, Gürcistan üzerinden Türkiye'ye ulaştırmayı ve Erzurum'da BOTAŞ ağına bağlandıktan sonra da Avrupa'nın hızla artan gereksiniminde yanıt vermeyi hedefleyen bir boru hattı projesidir. Söz konusu hat, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı'na paralel olarak döşenmiştir. Proje kapsamında 12 Mart 2001 tarihinde BOTAŞ ve SOCAR arasında Azerbaycan doğalgazının Türkiye'ye şevkine ilişkin Doğalgaz Alım-Satım Anlaşması imzalanmıştır. 15 yıl süreli Doğalgaz Alım-Satım Ani aşması'nda, alımların 2 Milyar. m3 ile başlaması öngörülmektedir. 2007'de Azerbaycan hattından yaklaşık 1,3 milyar m3 Azeri kaynaklı doğalgaz alınmıştır.

Türkiye-Yunanis'tan-İtalya boru hattı projesinde "Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğalgaz Ulaştırma Koridorunun Geliştirilmesine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma" üç ülkenin Enerji Bakanları tarafından Roma'da 26 Temmuz 2007 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye'nin enerji şebekesinin AB ile bütünleşmesi Şubat 2003'te imzalanan Türkiye-Yunanistan Enterkonnektörü  Hükümetler arası Anlaşması ve Aralık 2003 tarihinde BOTAŞ ile DEPA (The Public Gas Corporation, Yunanistan) arasında imzalanan Alım-Satım Anlaşması ile sağlanmıştır. 2007 yılı sonunda tamamlanan Türkiye ile Yunanistan arasındaki doğalgaz ara bağlantısı sayesinde, Türkiye'nin doğalgaz boru hattı iletim sistemi Yunanistan'ın Batı Trakya'daki doğalgaz altyapısı ile bağlanmıştır. Bu hattın, ikinci aşamada italya'ya uzatılması ve buna paralel olarak da Güney Avrupa Gaz Ringi'nin gerçekleştirilmesine yönelik tamamlayıcı adımların atılması planlanmaktadır. Proje kapsamında Yunanistan'a 3,6 milyar m3/y ve İtalya'ya 8 milyar m3/y gazın Türkiye üzerinden taşınması planlanmaktadır. Hattın 2012'de devreye alınması öngörülmektedir.

1987 yılında 500 milyon m3 ile başlayarak 2005 yılı sonunda 24,2 milyar m3 olarak gerçekleşen doğal gaz tüketiminin 2010 yılı sonunda 42,6 milyar m olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Doğal gaz kullanımındaki artışla doğru orantılı olarak doğal gazdaki mevsimsel, günlük ve saatlik talep değişikliklerini düzenlemek amacıyla doğal gazın yer altında depolanmasının sağlanması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda gerçekleştirilen çalışmalar ile Almanya'da 44 depo, İtalya'da 20 depo oluşturulmuş, Fransa'daki depolar ise 6 aylık doğal gaz ihtiyacını karşılayacak şekilde oluşturulmuştur.2

2000 Yılı Sonrası İthal Edilen Doğal Gaz Miktarları

YIL

MİKTAR (MİLYON CM3)

2000

14.882,00

2001

16.368,00

2002

17.624,00

2003

21.188,00

2004

22.174,00

2005

27.028,00

2006

30.741,00

2007

36.450,00

2008

37.793,00

2009

33.619,00

 

 

 

Anasayfa - İktisat - Makale - Ekonomi - Borsa - İstatistik - Türkiye Ekonomisi - Ekonomi Sözlüğü - Gizlilik Politikası

Sağlık Bilgileri