Vadeli Piyasalarda Arbitraj
Herhangi bir mal ya da kıymetli
evrağın fiyat farklılıklarından dolayı bir piyasada
satın alınırken diğer piyasada satışa sunulmasına ve
böylelikle hem iki merkez arasındaki fiyat ve kur
farklılıklarının giderilmesine hem de para kazanma
işlemine arbitraj denilmektedir.
Arbitraj işlemi
vadeli altın piyasalarında sıkça kullanılmaktadır.
Örneğin, bir ons altının spot piyasa fiyatı 400
dolar, Amerikan Dolatina uygulanan yıllık
faiz oranı %12.5 ise, 1-yıl vadeli altın kontratının
fiyatı normal şartlarda 45Û$+sigorta ve depolama
masrafları olarak belirlenmektedir. (Finansal
maliyetler ve geçmişten gelen tüm maliyetler sıfır
olarak kabul edilmektedir).
Bir yıl
vadeli altın kontratının 450 dolardan düşük veya
yüksek fiyata alınıp satılması durumunda ise,
alışveriş yapan kişilere arbitraj yapma imkânı
doğmaktadır. Örneğin, spot altın fiyatı 400$ iken,
1-yıl vadeli kontrat fiyatının teorik fiyatın 10$
üstüne çıktığını ve 460 dolardan işlem gördüğünü
farzedelim. Arbitraj işlemi yapmak için uygun
şartların ortaya çıktığı böyle bir durumda, spot
piyasadan 400 dolara altın alan kişilerin, aldıkları
bu altınları bir yıl sonra teslim etmek kaydıyla
vadeli piyasalarda 460 dolardan satışa sundukları
görülmektedir. Fiziksel altın teslimatını bir yıl
sonra yerine getirecek olan bu kişiler, böylelikle
%15 oranında yıllık getiri elde etmekte ve bir yıl
vadeli mevduat faizinin getirişine göre %2.5
oranında daha fazla para kazanmaktadırlar.
Yukarıdaki
örnekte de görüleceği gibi, spot piyasadan altın
alan kişiler, olası fiyat düşüklüklerini göz önünde
bulundurarak satın aldıkları malları vadeli piyasada
hemen satışa sunmakta, böylelikle; hem karlarını
realize etmekte hem de oldukça hareketli olan bir
piyasa ortamında sabit getirili bir yatırım aracı
yaratmış olmaktadırlar.
Spot altın
fiyatı :
400$
Yıllık
Faiz Oram : %
12.5
1 yıl
vadeli altın kontratının teorik fiyatı:
450$
1 yıl
vadeli altın kontratı 460 dolara yükseldiğinde; spot
piyasada 400 dolara altın alanlar aldıkları
altınları vadeli piyasada satışa sunmaktadırlar. Bir
yıl sonra, teslimat işlemini gerçekleştiren kişi ons
başına 60 dolarlık arbitraj kazancını diğer bir
ifade ile %15 oranındaki arbitraj getirişini realtze
etmektedir.
Spot piyasadan altın
almak için gerekli nakit paraya sahip olmayan
kişiler, herhangi bir ticari bankadan %12.5 faizle
kredi alacak ve bu parayla satın aldıkları altınları
vadeli piyasada satışa sunacaklardır. Bu durumda
alışveriş yapan kişiler %15'lik sabit getiri yerine
%2.5'luk arbitraj kârı elde etmektedirler, örneğin;
%12.5 faizle 200.000$ kredi alan bir kişi, onsu 400
dolardan 500 ons (yani 5 kontrat) altını spot
piyasadan satın almakta ve parasını bir sene sonra
almak kaydıyla vadeli piyasada 460 dolardan satışa
sunarak 230.000$ para elde etmektedir. Bir yıl sonra
bankaya kredi borcunu ödemekle yükümlü olan bu kişi,
anapara ve faiz toplamından oluşan 225.000 doları
vade tarihinde bankaya ödemekte ve bu işlemden net
olarak 5.000 $ tutarında arbitraj kârı elde
etmektedir.
|