Yabancı
Sermayeli Bir Finansman Tekniği: Yap, İşlet Devret Modeli
Yap, işlet,
devret tipi bir finansman, ileri teknoloji ve yüksek finansman
ihtiyacı sebebiyle yatırım programına alınamamış önemli altyapı
projelerinin, ilgili kamu kuruluşu ve yabancı sermaye katılımı
ile gerçekleştirilmesine yönelik bir modeldir. 1984 yılında
geliştirilmiştir. Modelin esası, uluslararası bir konsorsiyum
ve ilgili bir kamu kuruluşunun ortaklaşa kuracakları bir şirket
üzerinden projenin dizaynı, finansmanının sağlanması, projenin
gerçekleştirilecek 10-15 yıl gibi belirli bir süre işlettikten
sonra kamuya .devridir. Burada belirtilen süre, projenin
borçlarının ödenmesi ve sermaye üzerinden belirli bir karın
sağlanmasının tamamlandığı müddettir.
Modelin temel avantajları şunlardır:
a) Önemli
altyapı projelerinin genel bütçeye yük getirmeden
gerçekleştirilerek verimli bir şekilde işletilmesi ve özel
sektör yatırımlarının teşviki,
b) Projelerin
gecikmesinin veya hiç gerçekleştirilememesinin ekonomiye
maliyetinin sıfırlanması,
c) Yabancı
sermaye girişi sağlanması,
d) Gelişmiş
teknoloji ile yönetim ve etkin işletme tekniklerinin yurda
getirilmesi
Yap, İşlet, Devret modeli çerçevesinde Aliağa Termik
Santrali, Atatürk Havalimanı, dünya Ticaret Merkezi, Ankara
Metrosu, İzmit Su Projesi gibi projeler ele alınmıştır.