Yetki Nedir, ve Sorumluluk Ne Demektir
Yetki ve Sorumluluk
Biçimsel örgüt yapısı, yetki ve sorumluluk
kavramlarıyla yakından ilişkilidir. Bir örgüt
yapısında ister yönetici ve isterse de yönetilen
durumunda olsun tüm işgörenlerin yetki ve
sorumluluklarının belirlenmesi gerekir.
Yetki:
Yönetsel makamlara verilmiş bir erk ya da gücün
ifadesidir. Buradan hareketle yetki, saptanan
amaçlara ulaşmak için karar verme ve başkalarına iş
gördürme hakkıdır. Yönetim aslında, başkalarına iş
gördürme faaliyeti olarak tanımlandığına göre
yönetim işlevinin yerine getirilebilmesi için
yöneticinin yetkiye sahip olması zorunludur. Örneğin
eğer bir işletmenin sahibi, genel müdürü, müdürü ya
da bir bölümün şefi iseniz; size bağlı işgörenleri
yönlendirmek, çalıştırmak yetkisine ya da hakkına
sahip olmanız gerekir. Eğer size bağlı olanlar sizin
talimat ya da direktiflerinize uymazsa ya da
sorumluluklarını yerine getirmezse; onları çeşitli
biçimlerde cezalandırabilir ve hatta işten el
çektirebilirsiniz.
Sorumluluk:
Bir kişinin kendisine verilen iş ve görevleri
yapması için o kişiden hesap sorulabilmesi ya da o
kişinin kendisine verilen faaliyetleri başarma
yükümlülüğüdür. Örgüt yapısının her kademesinde
görev alan yöneticilerin ya da diğer işgörenlerin
yetki ve sorumlulukları eşit ve denk olmalıdır.
Yetki ve sorumluluğun denkliği, etkili yönetimin
temel ilkesidir. Yetkisiz sorumluluk işlerin
yapılmamasına, sorumluluk taşımayan yetki de
yetkinin kötüye kullanılmasına yol açabilir.
Yetki İlişkileri
Bir örgüt içinde değişik tiplerde yetki ilişkileri
vardır. Bunlardan en önemlileri: (1) Komuta yetkisi
ilişkileri, (2) Kurmay (uzman) yetkisi ilişkileri
ve (3) Fonksiyonel yetki ilişkileri'dir.
Komuta Yetkisi İlişkileri
Dilimizde hat ya da emir-komuta
yetkisi diye de adlandırılan komuta yetkisi, bir
örgütte görülen en temel yetki biçimidir. Bu yetki
ilişkisinin en önemli özelliği, örgütün bir
kademesindeki yöneticinin bunu izleyen alt yönetim
kademesi üzerinde yetkili kılınması ya da yetkiye
sahip olmasıdır. Diğer bir deyişle, komuta yetkisi
lişkisi içinde faaliyet gösteren yöneticiler,
kendilerini izleyen alt kademelerdeki işgörenleri
yani astları ya da bölümleri doğrudan kontrol etmek
ve bunlara emir vermek yetkilerine sahiptirler.
|