|
Ekonomik Konjonktür
Konjonktür Dalgalanmaları
Ekonominin reel üretim hacminde gözlenen söz konusu iniş ve
çıkışlar konjonktür olarak
adlandırılmaktadır. Konjonktür ekonomideki büyüme ve
daralma dönemlerinin dönüşümlü olarak yaşanmasını
ifade etmektedir.Konjonktür dönemi dört aşamadan
meydana gelir: tepe, daralma, dip ve genişleme.
İktisatçılar genellikle gayri safi milli hasılada en
az altı ay süren azalmaları daralma veya
durgunluk olarak adlandırırken, çok daha uzun
süreli ve çok daha fazla şiddetli daralma
dönemlerini ifade etmek üzere bunalım veya
depresyon deyimlerini kullanırlar.
Dünyadaki ünlü depresyonları arasında 1929 ve 1987
Depresyonları, resesyonlar arasında ise 1974 OPEC,
1982 Volcker ve 1991-92 Körfez Resesyonu
sayılabilir.
KONJONKTÜR GÖSTERGELERİ
1- Öncü Göstergeler:
Reel gayri safi milli hasılada değişiklik ortaya
çıkmadan değişim sergileyen makro büyüklüklerdir.
Yapılan çeşitli çalışmalarda öncü göstergeler
indeksin oluşturulması amacıyla kullanılan
değişkenlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
"İmalat sanayinde ortalama haftalık çalışma saati
'İşsizlik sigortası için yapılan başvurular
"Tüketim malları üretiminde verilen yeni siparişler
"Ertelenmiş mal teslimleri
"Kurulan yeni işletme sayısı
"Makine ve teçhizat satın alınması için yapılan yeni
siparişler
"Alınan inşaat ruhsatları
"Hisse senedi fiyat indeksi
"Para arzı
"Stoklardaki değişme
*İşletme kredileri ve tüketici kredileri hacmindeki
değişme
2-Eş Anlı Göstergeler
: Reel gayri safi milli hasıla ile aynı zamanda
değişim sergileyen makro ekonomik değişkenlerdir.
Eş anlı gösterge olarak kullanılabilecek makro ekonomik
değişkenlerden bazıları şunlardır:
"Tanım dışı sektörlerde ödenen ücretler
"Kişisel gelir
"Sanayi üretim indeksi
*İmalat ve ticaret sektörlerindeki satış hacmi
3- Takipçi Göstergeler
: Reel gayri safi milli hasılanın değişmesinden
sonra değişiklik sergileyen makro ekonomik
değişkenlerdir.Takipçi gösterge olarak kullanılan
makro ekonomik değişkenlerden bazıları aşağıda
verilmektedir:
* Ortalama işsizlik süresi
* Birim işgücü maliyeti
* Stokların satışlara oranı "Ticari kredi hacmi
* Kredi faiz oranı
* Ticari kredilerin kişisel gelire oranı
KONJONKTÜR TEORİLERİ
Konjonktür dalgalanmalarının temel faktörü
yatırımlar ve sermaye birikimidir.Konjonktür
teorileri ikiye ayrılır: "Toplam talebe ilişkin
konjonktür teorileri "Reel konjonktür teorisi
1-KONJONKTÜRE İLİŞKİN TOPLAM TALEP TEORİLERİ
Üç teorik yaklaşım söz konusudur.
a-Keynesyen Konjonktür Teorisi
: Ekonomik dalgalanmaların ardında yatan temel
faktör bekleyişlerdeki değişkenlikerdir.Teorinin
itici gücü gelecekteki satışlara ve kara ilişkin
bekleyişlerdir.
Keynesyen teoride konjonktür mekanizmasının iki temel
bileşeni vardır. Bunlardan ilki yatırımlardaki
değişmenin yarattığı çarpan etkisidir. İkinci
bileşeni ise toplam talepteki değişme karşısında
toplam arzın gösterdiği tepkidir.
b- Monetarist Konjonktür Teorisi
: Ekonomik dalgalanmaların ardında yatan temel
faktör para arzındaki dalgalanmalardır.
Monetarist Konjonktür Teorisi, Milton Friedman ve
onu izleyen iktisatçılar tarafından
geliştirilmiştir.
Bu teorideki Monetarist iktisatçılara göre itici güç para
miktarının artış oranıdır. Hızlanarak artan para
hızı ekonomide canlanmayı, gittikçe yavaşlayan
parasal gelişme ise ekonomide durgunluğu beraberinde
getirir.Para arzı artış oranının değişmesinin
ardında yatan faktör ülke merkez bankası tarafından
izlenen para politikasıdır.
c- Rasyonel Bekleyişler Kuramı'nın Konjonktür
Teorisi
: Dayandığı temel görüş parasal ücretin fiyatlara
ilişkin rasyonel bekleyişler tarafından
belirlenmesidir. Ekonomik konjonktürle ilgili olarak
birbirinden oldukça farklı iki rasyonel bekleyiş
yaklaşımı söz konusudur. Robert E. Lucas tarafından
geliştirilen Yeni Klasik Konjonktür
Teorisi'ne göre ekonomik dalgalanmaların nedeni
toplam talepte beklenmeyen dalgalanmalardır.
Rasyonel bekleyişleri esas alan bir diğen yaklaşım
olan Yeni Keynesyen Konjonktür Teorisi'ne
göre ekonomide yaşanan dalgalanmaların ardında yatan
faktör ise toplam talepte ortaya çıkan beklenen ve
beklenmeyen dalgalanmalardır.
Rasyonel bekleyişlere ilişkin konjonktür teorisini diğer
konjonktür teorilerinden ayıran temel fark bu
yaklaşımın konjonktürün itici gücü olarak toplam
talepte ortaya çıkan beklenmeyen değişmeleri
görmesidir
2-REEL KONJONKTÜR TEORİSİ
Bu yeni teoriye göre ekonomik dalgalanmaların
ardında yatan temel faktör verimlilikte ortaya
çıkan tesadüfi dalgalanmalardır. Verimlilikte
ortaya çıkan dalgalanmalann ise genel olarak
teknolojik değişmelerden kaynaklandığı kabul
edilmektedir. Buna karşın verimlilikte gözlenen
değişmelerin uluslararası alanda ortaya çıkan
dengesizlikler, iklimde gözlenen dalgalanmalar ve
doğal afetler gibi başka sebepleri de.olabilir.Reel
Konjonktür Teorisi'nin gelişimi genellikle Edward
Prescott, Finn Kydland ve Charles Plosser gibi
günümüz iktisatçılarına atfedilmektedir. Reel
konjonktür teorisine göre itici güç teknolojik
gelişmeler sonucu ortaya çıkan verimlilik
artışıdır.
Çalışma Kararı
: Reel Konjonktür Teorisi'ne göre ekonomik birimler,
ne zaman çalışacaklarına karar verirken basit bir
fayda-maliyet analizi yaparlar. Bu analiz
çerçevesinde bugün çalışmanın getirişi ile daha
sonraki bir dönemde çalışmanın beklenen
getirişini karşılaştırırlar.
Reel Gelir ve Fiyatlar
: Verimlilikte meydana gelen azalma istihdamın ve
yatırım talebinin azalmasına neden olmaktaydı. Ancak
bildiğiniz gibi istihdamdaki azalma toplam arzı,
yatırım talebindeki azalma da toplam talebi azalma
yönünde değiştirecek faktörlerdir.
Para Miktarındaki Değişmeler
: Konjonktürün ortaya çıkma sebebi reel
faktörlerdir, nominal ve parasal faktörlerin
konjonktür üzerine bir etkisi yoktur. Ekonomideki
para miktarı değişirse toplam talep değişir, ancak
üretim faktörlerinin kullanımı veya doğal gelir
düzeyi gibi reel unsurlarda bir değişiklik olmaz.
DENEME SORULARI
1. Ekonominin reel üretim hacminde gözlenen
söz konusu iniş ve çıkışları ne ad verilir?
A) Genişleme B)
Daralma C) Tepe
D)
Konjonktür E) Dip
2. Aşağıdakilerden hangisi Öncü
Göstergelerden biri değildir?
A) Stoklardaki değişme B) Kurulan
yeni işletme sayısı C) Ertelenmiş mal
teslimleri
D) Alınan inşaat ruhsatlan E) Ticari kredi hacmi
3. Reel gayri safi milli hasılada değişiklik
ortaya çıkmadan değişim sergileyen makro
büyüklüklere ne ad verilir?
A)
Öncü göstergeler B) Eş anlı göstergeler C)
Takipçi göstergeler D) Dalgalanan göstergeler E)
Dip göstergeler
4. Ortalama işsizlik süresi aşağıdaki
konjonktür göstergelerinden hangisine örnek teşkil
eder?
A) Dip göstergeler B) Eşanlı göstergeler
C) Öncü göstergeler
D)
Takipçi göstergeler E) Dalgalanan göstergeler
5. Aşağıdakilerden hangisi konjonktür
dönemlerinden biri değildir?
A)
Tepe B) Daralma
C) Dip D)
Genişleme
E)
Resesyon
6. Konjonktürün aşağı doğru döndüğü ve reel
GSMH'nin azaldığı döneme ne ad verilir?
A)
Daralma B) Genişleme C)
Dip D) Dalga E) Karlılık
7. Keynesyen teoride ekonomik konjonktürün
itici gücü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Toplam arz dalgalanması B) Fiyat dalgalanması
C)
Şahıslara ve karlara ilişkin bekleyişler
D) Teknolojik dalgalanma E) İstihdamın
dalgalanması
8. Ekonomik
dalgalanmaların temel faktörü "Para arzındaki
dalgalanmalardır" görüşü aşağıdakilerden hangisine
aittir?
A) Çarpan Teorisi B) Keynesyen Teorisi C) Klasik
Teori
D)
Monetarist Teori E) Rasyonel Bekleyiş Teorisi
9. Robert E. Lucas
tarafından geliştirilen Yeni Klasik Konjonktür
Teorisi'ne göre ekonomik dalgalanmanın nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Para arzındaki dalgalanma B) Karlara ilişkin
bekleyişler C) Satışlara ilişkin bekleyişler
D)
Toplam talepdeki beklenmeyen dalgalanmalar E)
Teknolojik dalgalanmalar
10. Reel Konjonktür
Teorisine göre ekonomik dalgalanmaların nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Para talebindeki dalgalanmalar B) Verimlilikte ortaya çıkan dalgalanmalar C)
Satışlardaki dalgalanmalar
D) Karlardaki dalgalanmalar E) Hammadde fiyatlarının
düşmesi
|
