Üretici Davranışı ve Dengesi

Üretim; çeşitli girdilerin kullanılması ile her türlü mal ve hizmetin yaratılmasıdır. 

Üretim faktörleri; üretim süreci içersinde kullanılan her türlü iktisadi kaynağa genelolarak verilen addır.

     a) Toprak  b) Emek  c) Sermaye  d) Girişimci

Sanayi üretiminde toprak, çok zaman sadece üretim biriminin üzerine kurulduğu alan olarak roloynadığı için fazla önem taşımamaktadır. Girişim ise özellikle kısa dönem koşullarında sabit kalmaktadır.

Günümuzün gelişmiş teknolojisine rağmen emek ve sermaye sanayi üretiminin ha.la vazgeçilmez iki faktörüdür. Emeğin yanında her tür serma­ye donanımı, yani makinalar, alet edavat, inşaat ve taşıma araç, gereçleri ve yapılar sanayi üretiminin en önemli öğeleri olmaktadır. Ayrıca sermaye faktörü içerisinde yer alan hammadde ve yarı üretilmiş maddeler, her türlü sanayi üretimi için zorunludur. 

MARSHALL ANALİZİ 

a) Varsayımlar

1. Sadece bır tane değişken girdi vardır.
2. Diğer tüm girdilerin miktarı sabittir
3. Değişken girdi ile diğer girdiler her oranda birlegerek Üretime katıla­bilirler.
Marshall analizi "kısa dönemde" Üretici dengesini açıklamaya çalışır 

b) Temel Kavramları

Girdi; Bir Üretim sürecine katılan ve Üretimin gerçekleşmesine katkıda bulunan her türlü varlıktır. İkiye ayrılır Bunlar;

- Sabit Girdi; Üretim miktarına bağlı olmayan, üretim artsada azalsa  da değişmeyen girdilerdir.

Örnek: Makinalar, fabrika binaları gibi

-Değişken Girdi; Üretim miktarına bağlı olarak değişen yani Üretim ar­tınca artan, Üretim azalınca azalan girdilerdir

Örnek: Hammadde, emek gibi 

ÜRETİMDE DÖNEMLER 

1. Çok Kısa  Dönem (Pazar veya Piyasa Dönemi): Hazırda bulunan malların satışına imkan verecek kadar kısa olan dönemdir.

2.Kısa Dönem: Üretimde bazı girdilerin değiştirilebildiği (değişken gir­diler) bazılarınınise değiştirilemediği (sabıt girdiler) dönemdir. Bu dönemde Üreticinin mevcut Üretim ölçeği içerisinde Üretim miktarını artırıp azaltma şansı vardır.

3. Uzun Dönem: Hiçbir girdinin sabit olmadığı yani tüm girdilerin değiş­tirilebildiği dönemdir. Bu dönemde Üretici Üretim kapasitesini ve teknolojisi­nide değiştirebilir. 

Üretim Dönemleri          Sabit Girdi                Değişken Girdi 

1. Çok Kısa Dönem           Değiştirelemez            Değiştirilemez

2. Kısa Dönem                   Değiştirilemez           Değiştirilebilir
3. Uzun Dönem                 Değiştirilebilir             Değiştirilebilir 

TEKNOLOJİ VE ÜRETİM FONKSİYONU 

Teknoloji: Teknoloji ekonomi biliminde girdilerle üretim miktarı arasın­daki ilişkileri ifade eder. Başka bir ifade ile hangi girdiler, ne orada ve han­gi miktarda birleştirildiğinde ne kadar ürün elde edilebilir? sorusunun yanı­tıdır.

Üretim Fonksiyonu: Üretim teknolojisi veri iken, belirli bir sürede, her girdiden belli miktarlar kullanıldığında ne kadar ürün elde edilebileceğini gösterir. 

Üretim fonksiyon nu cebirsel olarak şöyle yazabiliriz.

       Ü (Üretim miktarı) = f(G1, G2,G3...........Gn) Girdiler

Marshall analizinde sadece tek bir girdinin değiştiğini değerlerinin sabit kaldığı varsaydığımız için üretim fonksiyonunu şöyle yazabiliriz.

Ü = f (G1/ G2 / G3.............        Gn)

"/" İşareti, bunun sağında kalanların miktarının sabit olduğunu ifade et­mektedir. 

TOPLAM, ORTALAMA VE MARJİNAL FİZİKİ ÜRÜN

Toplam fiziki ürün, (T Ü) belli miktardaki değişken girdi miktarı ile sağ­lanan toplam üretim, ortalama fiziki ürün, (OÜ) birim değişken girdi başı­na sağlanan üretimdir.

OÜ = TÜ / G 

Marjinal fiziki ürün, (MÜ) ise değişken girdi miktarının marjinal birim kadar arttırılması (∆G1) durumunda, toplam fiziki üründe sağlanacak deği­şim (∆TU) olduğundan şöyle yazılabilir.

MÜ = ∆TÜ / G1

     DEĞİŞEN VERİMLER VARSAYIMI 

Bir girdi, sıfır değerden başlayarak her üretim döneminde eşit miktarlar­da arttırılırsa:bu dönemlerde elde edilen toplam fiziki ürün, önce artan bir hızla, daha sonra azalan bir hızla artar ve bu girdinin kullanımı daha da art­tınlmaya devam edilirse, belli bir noktadan sonra toplam fiziki ürün azalma­ya başlar. Bu varsayıma değişen verimler varsayımı adı verilir.

Gizli işsiz: Üretimde kullanılması toplum fizik ürün miktarında herhan­gi; bir artış sağlamayanfaktöre (burada işgücü) verilen addır. Türkiye'de özellikle tarım sektörü ve Kamu iktisadi Teşebbüsleri (KiT ler) "gizli işsiz" deposudur.. 

Değişen verimler varsayımı bir tabloda gözlemlediğimizde;

A noktasında marjinal fiziki ürün maksimumdur. Bu noktada Toplam Fiziki Ürün hızla artmıştır. 
B noktasında Ortalama Fiziki ürün maksimumdur. OÜ maksimumken MÜ'ye eşittir.
C noktasında Toplam Fiziki Ürün maksimumda TÜ maksimumken MÜ sıfırdır. 

Değişen verimler varsayımına göre MÜ pozitif ve artarken TÜ artarak artar. MÜ pozitif ve azalırken TÜ azalarak artar. MÜ negatifken TÜ azalır. 

Üretici maliyet veriyken OÜ'nün maksimum olduğu yanı işçi başına en yüksek verimin elde edildiği "B" noktasında dengeye gelir. Bu noktayı gra­fik üzerinde bulmak için orjinden 45° açılı çizilen doğrunun, TÜ eğrisine te­ğet değdiği nokta esas alınır. 

Örnekte üretici maliyet veri.iken yarii işçilere ücret ödüyor ise 6 (alt) iş­çi çalıştırması önerilir. 

Şayet üretimde kullanılacak girdilerin (burada işgücü) maliyeti yok ise üretici TÜ'nün maksimum olduğu "C" noktasında (9 işçi) dengeye gelir. 

ÜRETİCİ DAVRANIŞI VE DENGESİ ÇÖZÜMLÜ SORULAR 

1 -Aşağıdakilerden hangisi bir üretim faktörü değildir?
A) Emek     B) Rant   C) Sermaye D) Girişim   E) Toprak   

YANIT B' dir. Rant,toprağın fonksiyonel gelir dağılımından aldığı pay olarak değerlendirilebilir. 

2. Üretimde bazı girdilerin miktarının değiştirilebildiği dönem aşağı­dakilerden hangisidir? 

A) Kısa dönem        B) Pazar dönemi    c) Piyasa dönemi D) Uzun dönem   E) Çok kısa dönem 

YANIT A' dır. Kısa dönemde sabit girdilerin miktarı değiştirilemez. 

3. 100 ve 200 birim değişken girdi kullanıldığında ortalama fizik Ürünleri sırasıyla 50 ve 60 birim oluyorsa toplam fizik ürünler kaç birim oluyor? 

A) 5000, 6000    B) 10000, 12000 C) 5000, 12000    D) 5000, 10000     E) 10000,6000 

YANIT C dir. TÜ = OÜ x Değişken Girdi

TÜ= 100x50= 5.000

TÜ= 200x60 = 12000 TÜ değerleri 5000 ve 12000' dir. 

4. Bir üretim sürecine katılan ve üretimin gerçekleşmesine katkıda bulunan her türlü varltğa ne ad verilir? 

A) Girdi       B) Yedek parça     C) Sermaye         D) Mal    E) Hammadde 

YANIT A' dır. Girdiler sabit ve değişken girdiler olmak üzere ikiye ay­rılır. 

5. İktisadi anlamda teknoloji tanımı aşağıdakilerden hangisidir?  

A) Elde edilecek ürünü gösteren her türlü tahmin tekniği. B) Girdiler ile üretim arasındaki fonksiyonel ilişki

C) Üretimde kullanılan her türlü organizasyon   D) Her türlüteknik, bilgi ve fabrika düzeni

E) Her türlü organizasyon, teknik, bilgi ve.fabrika düzeni 

YANIT B' dir. iktisadi anlamda teknoloji girdilerle üretim miktarı ara­sındaki ilişkileri ifade eder. Diğer bir ifade ile hangi girdiler, ne oranda ve hangi oranlarda birleştirildiğinde ne kadar ürün elde edileceği sorusunu yanıtlar