TÜRKİYE – MOLDOVA TİCARETİ
Türkiye Moldova'nın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkelerden biri
olmasına rağmen, ekonomik ve siyasi istikrarın
henüz tarım olarak sağlanamamış olması nedeniyle
Türkiye'nin bu ülkeyle ticari ve ekonomik
ilişkileri istenilen seviyelere bir türlü gelemedi.
2006'da iki ülke arasında gerçekleşen ticari
ilişkilerin toplamı sadece 136 milyon dolardı.
Türkiye Moldova'ya 105 milyon dolarlık mal ihraç
ederken, 31 milyon dolarlık da ithalat
gerçekleştirdi.
Moldova ekonomisinde 2000'li yılların başından itibaren devam eden
büyüme eğilimi 2007 yılı ilk yarısında da devam
elli. 2000-200.5 yıllan arasında ortalama yüzde 6.1
oranında büyüyen Moldova ekonomisi, 2006 yılında
yaşanan iki önemli dışsal şoka rağmen yüzde 4
oranında büyüdü. 2007 yılının ilk yarısında ise
büyüme oranı yüzde 8 olarak gerçekleşti. Buna
karşılık Moldova halen tipik bir bir tarım
ekonomisi durumunda. Tarım, GSYİH'nin yüzde 22.3'ünü
oluştururken, sanayi sektörü ise yüzde 16.2'de
kalıyor. Sanayide ön plana çıkan sektör ise gıda
olarak dikkat çekiyor. Moldova sanayisiyle ilgili
söylenebilecek en önemli nokta, sanayi sektörünün
çoğunlukla küçük ve orta çaplı özel şirketlerden
oluşması, buna karşılık büyük şirketlerime
genellikle devletin yönetimde kalması.
SSCB döneminde tarım ürünleri ağırlıklı olan Moldova'nın ihracatı,
bağımsızlıktan sonra da bu özelliğini korumuş
durumda. Gıda ürünleri, içecekler ve benzeri
ürünlerin toplam ihracat içerisindeki payı yüzde
50'nin üzerinde. Son yıllarda sektöre giren yabancı
sormaye sayesinde ağırlığını artırmış olan tekstil
ürünleri ise yaklaşık yüzde 18lik bir paya sahip.
3,5 milyon nüfusa sahip Moldova, iç pazarın küçüklüğüne rağmen
bu- tün BDT ülkelerine ve Romanya'ya sı- fır
gümrükle ihracat yapma imkanına sahip olduğu
için aslında yatırım ve üretim için cazip bir
pazar. Tabiri caizse Avrupa'nın dibinde olmasına
rağmen, Moldova'mn ihracatının sadece yüzde 30'luk
bir kısmı AB ülkelerine yapılıyor. BDT ülkeleri için
ise bu oran yüzde 70 seviyelerinde.
Son istatistiklere göre, Moldova'da kayıtlı yabancı sermayeli firma
sayısı 4 bin 350 civarında.
Bu ülkeye yapılan doğrudan yabancı yatırımın yüzde 50'si elektrik,
doğal gaz ve su alanında yapılırken, gıda işleme
yüzde 17, perakende ve toptan ticaret yüzde 10,
ulaştırma ve telekomünikasyon yüzde 7, tarım ise
yüzde 2'lik paya sahip.
Moldova Hükümeti yabancı yatırımcılara önemli teşvikler sağlıyor.
Hükümet özellikle cam, konservecilik, et ve tütün
işleme alanlarındaki yabancı yatırımlara, ayrıca
Moldova'nın dünya pazarlarına girebilmesi açısından
paketleme tesisleri inşasına öncelik verdiğini bir
süre önce açıklamıştı. Bunun yanı sıra
değirmencilik ürünleri, tekstil, kiremit, tuğla,
seramik, kağıt ve inşaat malzemeleri alanlarında
yatırım imkanları olduğunu vurguluyor.
Türkiye-Moldova ikili ticaret
|
ihracat |
ithalat |
toplam |
Denge |
2002 |
40 |
5 |
45 |
35 |
2003 |
47 |
11 |
58 |
36 |
2004 |
66 |
27 |
93 |
39 |
2005 |
81 |
31 |
112 |
50 |
2006 |
107 |
31 |
138
|
76 |
|