TÜRKİYE – RUSYA TİCARETİ

Avrasya'nın en büyük ekonomisi olan Rusya, 20 milyar doları aşan ti­caret hacmi ile Türkiye'nin en önemli ticaret ortaklarından biri durumunda. Ekonomisi her geçen gün büyüyen ve tüketim harcamala­rı artan Rusya, önümüzdeki yıllarda da bu özelliğini koruyacak. 

1998'de derin bir ekonomik krize giren, adeta çöküş yaşayarak GSMH'sı 200 milyar doların altına düşen Rusya, 2000'den itibaren toparlanma sürecine girdi. Petrol fiyatlarındaki artış bu toparlanma sürecinde adeta carı simidi işlevi gördü. 2005'te yüzde 6,4 ile gelişmekte olan eko­nomilerin ortalama büyüme oranı olan yüzde 5.9'un ve dünya ortalama­sı olan yüzde 3.2'ın oldukça üzerinde büyüyen Rus ekonomisi, 2006'da ise büyümesini yüzde 6.7'ye çıkardı. Tüm bunların sonucunda da 1999'da 200 milyar doların altında olan GSMH, 2006 sonunda 985 milyar dolara çıktı.

2006 yılında 440 milyar dolara ulaşan bir dış ticaret hacmine ve 164 milyar dolarlık bir ticaret fazlasına sahip Rus ekonomisi zengin doğal kay­nakları bulunması nedeniyle hammadde ve yarı mamul ihraç eden ve tü­ketim malı ithal eden bir yapıya sahip. Zenginleşmeyle birlikle özellikle lüks tüketimde hızlı bir artış söz konusu. Rusya enerji ve doğal kaynak ih­racatına ve tüketim malları ithalatına dayalı bir dış ticaret sistemine sahip durumda. 

Rusya, Türkiye'nin dış ticaretinde en önemli partnerlerinden biri. 2000 yılında ihracatımızda 9'uncıı sırada yer alan Rusya Federasyonu, 

Türkiye-Rusya ikili ticareti

yükselmiş, 2005 yılında tekrar 9'uncu, 2006 yılında ise 6'mcı sıraya yerleşmişti. İthalatımızda ise 2000 yılın­da 4'üncü sırada iken 2004 ve 2005 yılında 2'nci sıraya 2006 yılında ise ilk  sıraya yükseldi.   Rusya,   Türkiye'den  çoğunlukla gıda maddeleri tekstil ve konfeksiyon ürünleri, deri, kürk makina ve teçhizat, otomobil alırken,  Türkiye   ise  petrol,  doğal gaz, kömür başta olmak üzere makina aksam ve parçalan, demir çelik, kimyasallar ve gübre ithal ediyor. 

Son üç yılda 60 milyar doların üzerinde doğrudan yabancı sermaye ya­tırımı çeken çeken Rusya'da 5 milyar doların üzerinde Türk yatırımı bu­lunuyor. Başta Efes Pilsen, Ruscam, Enka, Ramstore, Vestel, Beko ve Zor­lu Enerji olmak üzere Türkiye'nin önemli sanayi ve finans şirketlerinin Rusya'da yatırımı bulunuyor. 

Rusya Federasyonu ile ticarette uluslararası standartlar ve bankacılık sistemi henüz yeterince gelişmediği için zaman zaman sorunlar yaşansa da, Rusya Türk şirketleri için gelecekte de oldukça önemli bir pazar ol­mayı sürdürecek. Çünkü Rusya Federasyonu'nun ithalatında tüketim mallarının ağırlığı devam ettiği sürece Türk menşeli tüketim mallarına ela bu pazarda ihtiyaç duyulacak. 

2007 yılında ülkenin sanayi liretini artış hızı geçen yıla göre biraz azal­dıysa da, iyi performans göstermeye devam ediyor. Örneğin 2007 yılının ilk 8 ayında sanayi üretimi yüzde 7.7 oranında arttı. Btı dönemde elektrik enerjisi üretimi yüzde 5.5, gıda üretimi yüzde 2 ve yakıl üretimi yüzde 0.7 oranında azalırken, kimya ve petro-kimya sektörü üretimi yüzde 14.7, in­şaat malzemeleri üretimi yüzde 13.4, sanayi makineleri ve metal kesme sektörü üretimi yüzde 12.4 oranlarında arttı.

Ülkenin en büyük gelir kaynaklarından biri, Rusya Federasyonu'ndan aldığı uruz doğal gazı transit ülke olarak Avrupa'ya satmak. Beyaz Rusya, 2006 yılı itibariyle 19.7 milyar dolar ihracat, 22.3 milyar dolar ithalat ger­çekleştirdi. Bu rakamlarla ülkenin dış ticaret hacmi de 42 milyar doları aslı. Her ne kadar 2003 yılından bu yana ihracat ve ithalatta yüksek artış oranlan dikkat çekse de, dış ticaret açığı problem olmaya devam ediyor. Öyle ki, ülkenin dış ticaret açığı 2006 yılında, son 10 yılın ortalaması­nın oldukça üzerinde 2.6 milyar do­lar olarak gerçekleşti. Dış ticaret açı­ğının en önemli kaynakları Rusya ile yapılan dış ticarette verilen 4.7 mil­yar dolarlık açık ile Almanya ile dış ticarette verilen 1 milyar dolar açık. Zira Beyaz Rusya, BDT ülkeleri dışın­daki ülkelerle olan dış ticaretinde 2.1 milyar dolar fazla veren bir yapıya sahip. 

2006 yılı verilerine göre, Beyaz. Rusya'nın ithalatında yüzde 58.6.pa­yıyla ilk sırayı Rusya Federasyonu alıyor. İkici sıradaki Almanya'nın payı ise yüzde 7.5. Almanya'yı Ukrayna, Polonya ve Çin izliyor. Türkiye ise 114 milyon dolarlık ihracatıyla ve binde 5 payıyla 18. sırada yer alıyor.

Geçtiğimiz sene, Türkiye'nin Beyaz Rusya'ya ihracatı 65 milyon dolar, ithalatı 45 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye, Beyaz Rusya ile tica­retinde önceki yıllarda açık verirken, 2005 yılından itibaren fazla verme­ye başladı. 2007'nin ilk 8 ayında ise Beyaz Rusya'ya ihracatımız yüzde 56.9 artarken, ülkeden ithalatımız yüzde 71.2 arttı. Türkiye Beyaz Rusya'ya en çok giyim eşyaları, deri, sebze-meyve ve motorlu kara taşıtları ihraç ediyor. 

Türkiye-B.Rusya ikili ticaret