Ayni Ücret Nedir

Bir işin karşılığı olarak işçiye işveren tarafından para yerine mal ile yapılan her türlü ödemedir. Ücret kavramı, iş karşılığı ödemenin para ile yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Diğer modern iş yasaları gibi 1475 sayılı Türk İş Kanunu da ücretin yurtta geçerli para ile ödenmesini zorunlu tutmuş­tur. 

Ücretin mal veya eşya (ayın) yerine para (nakit) ile ödenmesi zorunluluğu, Batı ülkelerinde XIX. yüz­yılda yapılan kötü uygulamaların bir sonucu olarak yasalara konulmuştur. İşçiye emeğinin karşılığı ola­rak para yerine bir' miktar mal verilmesi ya da belirli mağazalarda geçerli olan fişlerin kullanılması işçilerin çok yönlü şikayetlerine neden olmuştur. 

Günümüzde ayni ödemeler daha çok ücretin dışında, işverence işçiye sağlanan sosyal yardım­larda. karşımıza çıkmaktadır. Türk toplu pazarlık Ayni Yardımlar düzeninde ayni nitelikteki bu ödemeler çok çeşitlen­miştir. En yaygını işçilere verilen bir öğün yemektir. Birçok toplu sözleşmede ayrıca süt, yoğurt, havlu, eşarp, ayakkabı, elbise, odun, kömür gibi birçok ayni ödemeye yer verilmiştir. Nakten ödemesi gereken ücreti tamamlamak amacıyla çeşitlendirilen bu öde­meler ülkemiz toplu pazarlık düzeninde birçok sorunun doğmasına, pazarlık sürecinin uzamasına neden olmaktadır. Ayrıca bu ayni ödemeler İş Yasası gereği kıdem tazminatının hesabında da dikkate alınmakta; ancak bu hesabın yapılmasında güçlük­ler doğurmaktadır. (Bkz. Ücret). 

Ayni Vergi, Ayni Vergiler

Mal ve hizmet şekillerinde ödenen vergilerdir. Piyasa ve para ekonomisinin mevcut olmadığı, özellikle tarım kesiminde öztüketim ve takasın geçerli olduğu dönemlerde vergilerin tarım ürünleri olarak tahsil edilmesinden başka çare bulunmamaktaydı. Nakit yerine tarım ürünlerinin toplanmasının ve bunların idare tarafından piyasada paraya çevrilmesinin son derecede güç olduğu açıktır. Piyasa ve para ekono­misinin gelişmesiyle bu tür vergilerden giderek vazgeçilmiştir. 

Türkiye'de bu tür vergilerin uygulanmasına veri­lecek en önemli örnek aşar' dır. Toprak mahsullerin­den ayni olarak alınan bu vergi büyük haksızlıklara yol açtığından 1925'te kaldırılmıştır. Buna rağmen Ikinci Dünya Savaşı sırasında uygulanan Toprak Mahsulleri Vergisi ayni olarak tahsil edilen bir ver­giydi. Yine bu sıralarda uygulanan Yol Vergisi, bedensel yükümlülüğe, fiili hizmete dönüştürülebil­diğinden bir bakıma ayni vergi sayılabilirdi. (1951 yılında kaldırılmıştır). Vergilerini ödemeyen kırsal kesim yükümlülerinin yol inşaatlarında çalıştırılmaları kötü izler bırakmıştır. 

Ayni Yardımlar

Para olarak değil, mal şeklinde yapılan yardımları ifade eden genel bir terimdir. Ayni yardımların kaynağı bir yasa olabileceği gibi hizmet akdi ya da toplu iş sözleşmesi olabilir. Hiçbir yasal veya bağıtsal zorunluluk olmadığı halde korun­ması amaçlanan kişilere devlet ya da çeşitli kurum­lar tarafından sosyal amaçlarla ayni yardımların yapılması da mümkündür. 

Ülkemizde ayni yardımların en fazla toplu iş söz­leşmelerinde öngörüldüğü bilinmektedir. Böylece işçilerin günlük yaşantısında özel bir önem taşıyan mallar işveren tarafından sağlanmaktadır. Örneğin birçok toplu sözleşmede işçiye işveren tarafından yemek giyim eşyası, yakacak sağlanacağı yolunda hüküm bulunmaktadır.