Bölgesel Kalkınma Nedir, Bölgesel Ekonomik Kalkınma Planı

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra hızlı büyüme arzusu ile birlikte artan sanayileşme yarışı uluslararası işbölümünün daha da artmasına neden olmuştur. Uluslararası düzeyde gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler şeklinde görülen bu farklılaşma her ülkenin kendi içinde de meydana gelmiştir. Ancak, gelişmiş ülkelerde bölgeler arasında görülen farklılaşma, gelişmekte olan ülkelere kıyasla daha azdır.

Gelişmekte olan ülkelerin farklı sosyo-ekonomik yapıları nedeniyle kullandıkları kalkınma modelleri d e farklıdır. Bununla birlikte, daha ileri bir ekonomik yapıya geçebilmek için kullandıkları ortak yol sanayileşmedir. Sanayileşme sosyo-ekonomik yapıda değişiklikler yaparken, sanayileşmenin belli bölgelerde yoğunlaşması bölgesel dengesizliklere neden olmakta ve birtakım sorunlar yaratmaktadır. Hızlı nüfus artışı, kentleşme, sanayi yatırımları ve gelir dağılımının bölgeler arası dengesizliği, gelişmekte olan ülkelerin en belirgin göstergeleridir. Sanayi ve ticaretin kentlerde yoğunlaşması, kır nüfusunun kente göçünü hızlandırmıştır.

Bunun sonucu olarak kentle kır arasında başlayan ekonomik, sosyal ve kültürel farklılaşma giderek artmış, konut, altyapı yetersizliği, çevre kirliliği gibi yeni sorunlar ortaya çıkmıştır.

Bölgesel kalkınma, sanayileşmenin belli bölgelerde toplanması sonucu ortaya çıkan bu eşitsizliği ortadan kaldırmak amacıyla, geri kalmış bölgelerin sanayileştirilerek ülke içinde adil bir refah dağılımı nın sağlanmasıdır. Bu temel amacı gerçekleştirmek için uygulanan bölgesel kalkınma politikaları, bölgeler arasındaki eşitsizlik derecesine göre değişmektedir. Ana amaç olan sanayinin yaygınlaştırılması yolunda genellikle şu önlemler alınmaktadır.

• Bölgelerdeki sermaye ve emeğin yoğunluk derecesine göre teknoloji seçilerek, bu yöndeki faaliyetlere öncelik verilmesi amacıyla bölgesel kalkınma planlarının hazırlanması,

• Modern teknolojiye dayalı, dayanıklı tüketim ve sermaye malları üreten sanayilerin kurulması,

• Bölgenin kendi kaynaklarının kullanılmasına olanak verecek yatırımların yapılması,

• Kamu iktisadi teşekküllerinin öncelikle bu bölgelere yatırım yapmalarının sağlanması,

• Özel kesim yatırımlarının bölgelere çekilmesi için vergi ve kredi gibi çeşitli teşvik tedbirlerinin uygulanması,

• Organize sanayi bölgeleri kurularak devletin bu bölgelerde kurulacak işletmelerin ürünlerine alıcı olmasının sağlanması,

• Devlet yatırımlarında geri kalmış yörelerin altyapı tesislerine öncelik tanınması ve bunun ulusal ekonomiyi bütünleştirici yönde olmasının sağlanması,

• Bu yörelerin teknik eleman ve vasıflı işçi açığını giderecek eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi