Devlet
Borçları, Devletin Borcu
Kamu
harcamalarını karşılama araçlarından birisidir. Borçlanma
önceleri yalnızca olağanüstü dönemlerde başvurulan bir mekanizma
iken günümüzde vergi ile borçlanma arasında bir ayırım
gözetilmemektedir. Borçlanma yoluyla sağlanan kaynaklar hem
devlet yatırımlarında hem de kamu harcamalarının finansmanında
kullanılmaktadır.
Devletin
aldığı borçlara karşılık belirli bir faiz ödemesinde
bulunmaktadır. Borç faizleri ödemesi transfer niteliğinde olup
genellikle ekonomide gelir dağılımını varlıklı kimseler lehine
bozar. Devlet borçları kısa, orta ve uzun vadeli olmak üzere üç
bölüme ayrılır. İç piyasalardan sağlanan borçlara iç borçlar,
dış piyasalardan sağlanan borçlara dış borçlar denir.
Devlet Gelirleri Nelerdir
Devletin
kamu hizmetlerini yerine getirebilmesi için çeşitli kaynaklardan
sağladığı gelirlerdir. Devlet gelirleri şu şekilde
sıralanabilir:
1)
Vergiler: Devletin gelirlerinin en önemlisidir. Vergi,
devletin egemenlik hakkına dayanarak özel ve tüzel kişilerden
alınan gelirlerdir.
2)
Borçlar: Devletin, yurtiçi ve yurtdışı kaynaklardan
sağladığı gelirlerdir.
3)
Harçlar: Bireyleri, belirli hizmetler karşılığı devlete
yaptıkları ödemelerdir.
4)
Para Basma: Devlet bastığı para ile kamu harcamalarını
finanse eder.
5)
Bağışlar: Ülke içinde özel ve tüzel kişilerin ülke
dışında yabancı devletlerin karşılıksız olarak yaptıkları ödeme
yada sağladıkları hizmetlerdir.
Devlet Harcamaları, Devletin Yaptığı Harcamalar
Devletin;
ekonomik, sosyal, siyasal ve idare amaçlarını gerçekleştirmek
için bu faaliyet alanlarında yer verdiği hizmet ve ürettiği
mallar için yapmış olduğu harcamalar toplamıdır. Kamu
harcamaları ekonomik kriterlere göre çeşitli şekillerde
sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmaların başlıcaları
şunlardır:
1) Reel
(Gerçek) Harcamalar – Transfer Harcamaları Ayrımı
Bu ayırımda
eğer devletçe yapılan harcamalar dolaysız bir biimde toplam
talebin unsurunu oluşturur ve bu niteliğiyle cari dönem
üretimini ya da fiyat seviyesini etkilerse bu tür harcamalar
reel veya gerçek harcamalar olarak kabul edilmektedir. Transfer
harcamaları ise cari dönem üretimine karşı doğrudan bir talep
yaratmayan, yalnızca sadece bazı servet unsurlarının kişi ve
kurumlar arasında el değişmesini sağlayan harcamlardır.
2) Cari
Harcamalar – Yatırım Harcamaları Ayrımı
Bu ayrıma
göre cari harcamalar devletin, diğer bir değişle kamu
otoritelerinin tüketimi ile ilgili harcamaları ifade ederken,
yatırım harcamaları devletin ekonomide sermaye birikimini
arttırmaya yönelik harcamalarını ifade etmektedir.
3) Verimli
harcamalar (Üretken) – Verimsiz Harcamalar (Üretken Olmayan)
Literatürde
oldukça tartışmalı olan bu tür sınıflandırmada ekonomik
potansiyeli attıran harcamalar verimli, ulusal kaynakların
tüketilmesine neden olan harcamalar ise verimsiz harcamalar
olarak nitelendirilmektedir.
|