Türkiye'de Gelir Eşitsizliği, Gelir Dağılımı Eşitsizliği

Türkiye’de kişisel gelir dağılımı araştırması ilk defa 1963 yılında Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yapılmıştır. Bunu yine DPT tarafından 1968 ve 1973 yıllarında yapılan çalışmalar ile Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından 1987, 1994 ve 2002 yıllarında yapılan çalışmalar izlemiştir. Söz konusu gelir dağılımı çalışmalarının sonuçları tabloda gösterilmektedir. 

1987 yılında DİE tarafından yapılan gelir dağılımı araştırmasında nüfusun en fakir yüzde 20’si gelirin sadece %5.2 kadarını elde ederken, nüfusun en zengin yüzde 20’si gelirin %50.0 kadarını elde etmiştir. Bir başka ifadeyle nüfusun en zengin yüzde yirmisi en fakir yüzde yirminin elde ettiği gelirin 50/5.2=9.6 katı bir gelir elde etmiştir, nüfusun en zengin %20’si pastanın yarısını almıştır. 

Buna karşılık 2002 yılında yine DİE tarafından yapılan gelir dağılım araştırmasında nüfusun en fakir ve en zengin bölümlerinin gelirden aldıkları pay sırasıyla 5.3 ve 50.1 olmuştur; Nüfusun en zengin yüzde yirmisi en fakir yüzde yirminin elde ettiği gelirin 1987 yılında 9.6 katı bir gelir elde ederken, 2002 yılında 9.4 katı bir gelir elde etmiştir. Kısacası bu yıllar arasında ciddi bir düzelme olmamıştır.

Türkiye’deki gelir dağılımı tablosu gelişmiş ülkelerdeki durum ile karşılaştırıldığında, Türkiye’deki gelir eşitsizliğinin aşırı olduğu ve dolayısıyla da mutlaka düzeltilmesi gerektiği sonucuna ulaşılır. Zira gelişmiş ülkelerde nüfusun en fakir yüzde yirmilik bölümü gelirin %6 - %8 kadarını alırken, en zengin kesim gelirin %40 kadarını almaktadır. Örneğin bu oranlar 1980’lerin sonunda 1996 yılında Almanya’da 7.0 ve 40.3, İtalya’da 6.8 ve 41.0, Japonya’da 8.7 ve 37.5, İngiltere’de 5.8 ve 41.0’dır.

Kaynak: Prof. Dr. Erdal M. Ünsal