Genel
Bütçe Gelirleri, Genel Bütçe Vergi Gelirleri
Türkiye'de genel bütçeye giren kamu birimlerinin
harcamalarına karşılık toplanan kamu gelirleridir.
Genel bütçe gelirleri. iç istikraz ve katma bütçe
gelirleri ile birlikte konsolide bütçe gelirlerini
oluşturur.
Genel bütçe gelirleri üçe ayrılır. Vergi
Gelirleri, vergi dışı normal gelir/er, özel gelir/er
ve fonlar. Bu gelir kategorilerine, özel
kanunlarla elde edilen gelirler ve krediler
mahsubatı toplamını oluşturan diğer gelirler
kalemi de eklenebilir.
Vergi gelirleri; gelirden servetten mallardan
hizmetlerden ve dış ticaretten alınan vergilerden
oluşmaktadır.
Vergi dışı normal gelirlerin kapsamına. kurumlar
hasılatı ve devlet paylan, devlet patrimuanı
gelirleri, faizler taviz ve ikrazlardan geri
alınanlar cezalar ve çeşitli gelirler girmektedir.
Vergi dışı normal gelirlerin birinci kategorisi
olan kurumlar hasılatı ve devlet payları şu
kalemlerden meydana gelmektedir.
1)
Devletçe yönetilen Kurumlar hasılatı
(Resmi basımevleri. okullar ve kurumlar hasılatı)
2)
Devlet payları(mükerrer
sigorta şirketlerinden alınan, petrolden devlet
hakkı. petrolden devlet hissesi, madenlerden devlet
hakkı. oyun kağıdı gelirleri, belli giderler
karşılığı gelirler ve T.C. Merkez Bankası Kanununa
göre sağlanan gelirler)
Devlet Patrimuanı Gelirleri
(taşınmaz mallar gelirleri. taşınır mal gelirleri,
hazine portföyü ve iştirak gelirleri) yer
almaktadır. Cezalar, para. vergi ve trafik
cezalarından meydana gelmektedir. Özel gelirler ve
fonları gelir kategorisi ise tasarruf bonoları
hasılatı ile karşılıklı paralar ve proje kredileri
hasılatından oluşan özel gelirler ile
akaryakıt istikrar, istikraz. tekel zamları. kesenek
ve karşılıklar fonundan hazineye yatırılacak
tutarların toplamından meydana gelen fonlar
kalemleri bulunmaktadır
Türkiye'de genel bütçe gelirlerinin GSMH içindeki
payı artmaktadır. Diğer taraftan genel bütçe
gelirleri içinde, vergi gelirlerinin ve özel
gelirlerin payı son yıllarda artmaktadır. 1978'de
genel bütçe gelirleri içinde % 80.3 pay olan vergi
gelirleri payı 1982'de % 89 olmuştur. Buna karşılık
vergi dışı normal gelirlerin payı azalmaktadır.
|