Gömüleme
Gömüleme
yahut iddihar, dolaşımdan çekilerek süresiz
bekletilen satın alma gücü birikintisidir.
Gömülenen iktisadi de er, genellikle para'dır.
Altın, gümüş, platin, de erli taş ve benzeri
maddeler de gömülenebilir.
Gömüleme, ihtiyaç ve spekülasyon güdüsüyle
olabilir.
İhtiyat güdüsüyle
satın alma gücünü gömüleyenler, risk altına
girmeksizin "ak akçeyi kara gün için"
saklayanlardır. Varlıklarının güvenliğini, bunları
işleterek elde edecekleri kazanca tercih
edenlerdir.
Parayı veya başka bir maddeyi spekülasyon
güdüsüyle gömüleyenler, değer artışlarını ve
karlı yatırım fırsatlarını kollayanlardır.
Gömülenmiş paranın satın alma hızı sıfırdır. Efektif
paranın gömülenen miktarı, M1 ve M2 para arzına
negatif bir katsayı ile çarpılarak yansır. Bu
nedenle gömülemenin makro düzeyde iktisadi etkisi,
deflasyonisttir.
Klasik iktisatçılar, tahlillerinde gömüleme üzerinde
kasıtlı olarak durmamışlardır. Gömülemeyi deprem,
sel veya yangın gibi arızi ve exogene bir
olay saymışlardır. Paranın satın alma gücü rezervi
olarak dolaşım devresi dışında tutulmasını normal
bir davranış gibi görmemişlerdir. Gömülemenin
iktisadi açıdan tahlilini ilk yapanlar arasında
Montesquieu ve Christiemin sayılabilir.
Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisinde de,
gömüleme ve gömülenmiş paranın yeniden piyasaya arzı
derinleştirilerek tahlil edilmiştir.
Gömüleme eğiliminde adetlerin ve güven duygusunun
etkisi ağırlık taşır. Gömülenen iktisadi de erin
seçiminde, psikolojinin rolü önemlidir. Geçen
yüzyılda, Asyalılar "gümüş" ve Avrupalılar "altın"
iddihar ederlerdi. Başka bir deyimle san ırkın
beyaz madeni ve beyaz ırkın sarı madeni
tercih ettikleri söylenirdi. Altın karşılıklı
konvertibl para rejimlerinin gelişmesiyle,
banknot iddiharı da yaygınlaşmıştır.
Gömüleme eğilimleri ile psikolojik faktörler
arasındaki etkileşme günümüze dek oldukça
istikrarlı bir karakter arz etmiştir. Kriz ve
depresyonlarda, savaşlarda, iç karışıklıklarda
gömüleme eğilimi kuvvetlenmektedir. Faiz hadlerinde
kayda değer yükselişlerin iddihar görülmesine yol
açtığını tecrübeler göstermekte ve teori
doğrulamaktadır. Hızlı enflasyonlarda ise, "paradan
kaçış" denilen olayla karşılaşılmakta ve gömüleme
miktarı asgari dereceye düşmektedir.
Günümüzde, ihtiyat güdüsüyle tutulan paranın büyük
kısmı bankaların mevduat hesaplarına
yatırılmaktadır. Mevduat hesabına yatırılan para M1
ve M2 içeriğinde olduğundan dolaşım devresi dışına
çıkmamaktadır ve gömüleme değildir.
Hızlı enflasyon geçiren memleketlerde halkın altın
gömüleme eğilimi genellikle kuvvetlidir. Halkın
eskiden beri altın gömülediği ülkelerin ön safında
Fransa yer almaktadır.
Gönüllü Gelirler Politikası
Gelirler politikasının bir şekli olup, ücret ve
fiyat değişme oranlarına tarafların gönüllü olarak
uymalarıdır. Bu amaçla ücretler ve/veya fiyatlar
için genel bir standart tespit edilmektedir. Genel
standardın hesaplama temeli genel ve uzun dönemli
emek prodüktivitesi, tüketici fiyatlarındaki
hareketler ya da prodüktive + fiyat hareketlerinin
bir bileşimidir. Bir örnek: Enflasyoncu olmayan bir
ücret artışı standardı, sanayi işçilerine
sağlanacak ücret artışının genel prodüktivitedeki
artış oranına belirli fiyat artışı oranının
üstündeki fiyat artışlarından eklenmesiyle tespit
edilebilir. Tarafların bu fiyat ve ücret
standartlarına gönüllü olarak uymaları gönüllü
gelirler politikasını oluşturmaktadır.
Gönüllü İşsizlik
Daha yüksek bir ücret sağlamak umuduyla daha düşük
ücrete razı olmayan kimselerin, iş ararken işsiz
kalmalarıdır.
|