İşletmelerin Kuruluş Aşamaları
İşletme Kuruluş
Belli bir endüstriyel faaliyet kolunda yeni bir
işletmenin kurulması veya bir yatırım kararının
alınması çeşitli aşamalarda gerçekleştirilir. yeni
bir yatırım kararının alınması veya bir işletmenin
kurulması 7 aşamada gerçekleştirilir.
1. Birinci aşamada, bir yatırım projesi veya
işletme kurma düşüncesi doğar. Bu fikir herhangi
bir girişimcinin zihninde (yeni bir proje) mevcut
bir işletmede (bir tevsi yatırım veya ek bir üretim
ünitesi) veya devlet örgütünde (DPT gibi) doğabilir.
Herkes aklında bazı projeler düşünür. Bir ev
yaptırmak, bir tekstil fabrikası kurmak, bir geziye
çıkmak düşünceleri bir proje fikridir. Burada bizi
ilgilendiren endüstriyel işletmeleri kurma
fikridir.
2. Bir işletme kurmada ikinci aşama, farklı
yatırım alanlarının araştırılması sonucu en
uygun yatırım türünün veya işletme
tipinin seçimi aşamasıdır. Bu aşamada, ne türde
bir üretim biriminin kurulacağına veya yatırımın
hangi ürünün (ürünlerin) üretimi için
yapılacağına karar verilir.
İşletme Kuruluşu
Yatırım projeleri çeşitli konu ve faaliyetleri
kapsar. Örnek olarak, bir ayakkabı fabrikası,
tekstil fabrikası, boya fabrikası, otomobil
fabrikası, kimyasal ürünleri üreten fabrikalar,
maden ocağı, demiryolu, elektrik santralı ve sulama
tesisleri projeleri gibi. Burada girişimcinin amacı,
bu alternatif projelerden kendisine en fazla
kârlılığı ve verimliliği sağlıyacak olanın
seçimidir. En uygun seçimin yapılması girişimcinin
alternatif yatırım alanlarını dikkatlice
araştırmasına bağlıdır. Araştırma sonucu girişimci
kârlılık ve verimlilik açısından ümit verici
görünmeyen bazı yatırım alanlarını elimine eder ve
böylece düşünülen yatırım alanları arasında bir
ön eleme yapılmış olur. Geriye kalan yatırım
alanları arasından hangisinin seçilmesi gerektiğini
saptamak için de elimine edilmeyen projelerin
teknik, ekonomik ve finansal açıdan fizibilite
etüdlerine gereksinim vardır.
Bu ikinci aşamada, en uygun yatırım alanının veya
işletme tipinin seçilmesi için yararlanılan
araçlardan birisi, "yatırım olanaklarının
belirlenmesi" veya " olarak etüdü", ve ikincisi de,
"proje ön seçimi ve belirleme" veya "ön
yapılabilirlik etüdü" dür.
İşletmenin Kuruluş Yeri
3. Bir işletme kurmada üçüncü aşama ise, ikinci
aşamaya göre seçimi yapılan yatırımın projesinin
hazırlanması veya yapılabilirlik (fizibilite)
etüdü'nün hazırlanmasıdır. Yapılabilirlik veya
fizibilite etüdleri, kesin proje hazırlamaya
girmeden önce yapılan ekonomik, teknik ve finansal
etüdlerdir.
4. Dördüncü aşama, projenin
değerlendirilmesini ve yatırım kararının alınmasını
kapsar. Üçüncü aşamada ekonomik, teknik ve
finansal etüdler tamamlandığı zaman, bir işletmenin
kurulmasına karar vermek için yeterli bilgiler
sağlanmış demektir. Ancak bu aşamada, etüdlerin ayrı
ayrı sonuçlarına bakılarak, özellikle sadece
"işletme aşamasında şu kadar kâr ediyor" şeklinde
düşünerek, işletmenin kurulma kararı verilmez.
Yapılabilirlik etüdü sonucu elde edilen bilgiler
"değerlendirme (project evaluation)" denilen işleme
tabi tutulur ve değerlendirme sonucu işletmenin
kurulmasına kesin karar verilir. Girişimci yatırım
projesini "kârlılık ve diğer ölçütlere" göre
değerlendirir.
5. Beşinci aşama, kesin proje hazırlıkları
aşamasıdır. Kurulacak işletmenin hukuki biçimi,
inşa edilecek yapıların kesin ayrıntılı teknik
hesapları, alınacak makinaların kesin kapasiteleri
ve maliyetler vb. bilinmek durumundadır.
6. Altınca aşama, kesin projenin uygulanması
dönemidir. Bu dönemde yatırım, fiziksel olarak
gerçekleşmekte, bir yandan kesin siparişler
verilirken öte yandan fiziksel yatırımlar
başlamaktadır.
İşletme Kuruluşu
7. Son aşama ise, deneme üretimine kadar olan bütün
çalışmaları içerir. Deneme üretiminin bitişi ile
birlikte yatırım dönemi tamamlanır ve üretim
faaliyetleri başlar.
Bir işletmenin kuruluşunda ele alınması
gereken ekonomik, teknik, finansal ve diğer
konuları somut biçimde saptayabilmek için
yukarıda sıralanan aşamalardan önemli
olanları üzerinde ayrıntılı durmak gerekir.
|