King Yasası (King Teoremi)
Tarım ürünlerinin arzı çok kısa dönemde hemen hiç
değiştirilemez. Başka bir deyişle, kısa dönemde
tarımsal ürün arzı esnekliği yaklaşık olarak sıfıra
eşittir. Tarım ürünleri talebi ise, gerek besin
maddeleri, gerekse tarımsal hammaddeler için düşük
bir esnekliğe sahiptir. Bu durumda arzdaki
değişmeler, tarımsal ürün fiyatlarını ve tarımsal
ürün üreticilerinin gelirlerini geniş ölçüde etkiler.
Tarımsal ürün arzı ile gelirler arasında varolan bu
ilişkiyi ilk kez, XVII. yüzyılın sonlarına doğru
bulan İngiliz düşünür Gregory King olmuştur. Bu
ilişki, ekonomi yazınında "King Yasası" veya "Bolluk
Paradoksu" olarak bilinir. King Yasası daha çok
buğday ve buğday türü ürünlere uygulanır. Sebze ve
meyveler için pek geçerli değildir. Gregory King,
buğdayarzında % 10 bir azalmanın buğday fiyatını %
100 arttırdığını saptamıştır.
King Yasası daha sonraları Malthus 'cu bir görüşle
belirtilmiştir. Şöyle ki; buğday miktarı aritmetik
bir dizi izleyerek azalırsa, fiyatları ters yönde ve
geometrik bir dizi izleyerek yükselir. Bu durum
çiftçinin bol ürün yıllarında zarar gördüğünü ve
ürünün kıt olduğu yıllarda ise gelirinin arttığını
gösterir. Ürün bolluğu nedeniyle ürün fiyatlarının
düşmesi durumunda, çiftçilerin gelirlerini aynı
düzeyde tutabilmek için ekim ve dikim alanlarını
genişlettikleri ve bu şekilde fiyatların daha da
düşmesine yol açtıkları görülür.
Rene Ray, King Yasasını aşağıdaki gibi özetlemiştir.
Ürün miktarı (Q).................. i, 0.9, 0.8, 0.7,
0.6, 0.5
Birim fiyatı (P)..................... i, 1.3, 1.8,
2.6, 3.8, 5.5
Toplam Gelir (R = P.Q) .. i, 1.171, 1.44, 1.82,
2.28, 2,75
King Yasası kapalı ve azgelişmiş bir ekonomide
geçerli olabilir. çünkü ürün az alınca döviz
yetersizliği nedeniyle, dış alım olanakları, söz
konusu olmayacaktır. Azgelişmiş bir ekonomide ise
zorunlu gıda
maddeleri talep esnekliği genellikle 1'den büyüktür
ve doyum zayıftır. Ekonomi geliştikçe ve gelirler
arttıkça talep esnekliği l'den küçük olmaya başlar
ve doyum kuvvetlenir.
İkinci olarak, King Yasasının uygulama alanı
bulabilmesi için ikame olanakları bulunmamalıdır.
Aksi halde, talep ikame mallarına yönelir ve fiyatı
yükselen tarım ürününün satışları sınırlanır
Durumu şekillerle daha iyi göstermek olurludur:
Şekilde görüldüğü gibi, talep miktarı aynı kalmak
koşulu ile, arz miktarının Qı'den Q2'ye çıkması
(talep eğrisi sabit kalmak koşulu ile, arz eğrisinin
tüm boyutları ile sağa kayması), toplam tarımsal
geliri azaltan bir sonuç doğurur. Arzda QıQ2 kadar
bir artış ve inelastik (esnek olmayan) arz eğrisinin
S'den S T e kayması, fiyatı P1' den P2'ye, gayri
safi satış gelirini de OPıEQı' den OP2E1Q2'ye
düşürmektedir.
Buna karşılık, şekil'de görüldüğü gibi, arz
azalınca, yani arz eğrisi Q ı'den (h'ye kayınca,
talep değişmemek koşulu ile, fiyatlar yükselir ve
üreticinin toplam tarımsal gelirini arttıran bir
sonuç doğurur. E1 noktasında toplam gelir OPıEQı
alanı, Eı noktasında ise OP2EıQ2 alanıdır
ve talep esnekliğinin zayıf oluşu ikinci alanı
birinciden büyük duruma getirir.
|