Petrol Piyasasının Özellikleri ve Petrol Fiyatı
Ülke
ekonomilerinde birçok sektör petrol fiyatındaki
değişiklikten doğrudan veya dolaylı bir şekilde
etkilenmektedir. Petrolün pazar değerinde ortaya
çıkan değişiklikler ülkenin diğer sektörlerine ve
ürünlerine de etki etmektedir.
Petrol
piyasasında petrol fiyatını etkileyen birçok
değişken bulunmaktadır. Bu değişkenler petrol
kaynaklarına sahip olan ülkelerde bulunan rezervler,
petrol üreticisi olan ülkelerdeki petrol stoklan,
petrol üretim maliyetleri, petrolün kaynak sahibi
bölgeden talep sahibi bölgeye iletilmesi sırasında
ortaya çıkan maliyetlerdir. Ayrıca OPEC, IEA, büyük
petrol üreticisi olan ülkeler ve şirketler ve A.B.D.
gibi petrol piyasasına hakim olan oyuncular petrol
arzını etkileyebilmektedir.
Bununla
beraber petrol rezervine sahip olmayan ülkelerin
gösterdiği ekonomik gelişme, siyasi istikrar, enerji
kaynaklarının güvenliği ve ulaştırma sektöründe
ihtiyaç duyulan enerji miktan petrole olan talebi
etkilemektedir.
Yüksek
petrol fiyatları petrol rezervine sahip ülkelerin
ekonomileri için büyük bir olumlu etkiye sahiptir.
Yükselen petrol fiyatları mevcut petrol
rezervlerinin geliştirilmesi ve daha önce ekonomik
olmadığı tespit edilen rezervlerin ortaya
çıkarılması için gerekli faaliyetlerin finanse
edilmesini sağlamaktadır. Bu durum rezerv sahibi
ülkelerin ekonomileri üzerinde olumlu etkiler
yaratmaktadır.
Petrol
piyasasında meydana gelen fiyat değişiklikleri
petrol ithal eden ülkelerden rezerv sahibi ülkelere
doğru bir gelir transferi ortaya çıkarmaktadır.
Fiyatların artması ihracat gelirlerini arttırmakta
ve ülkenin milli gelirine etkide bulunmaktadır.
Ancak yükselen fiyatlar petrol ithalatçısı ülkelerde
ekonomik durgunluk yaşanmasına, bu ülkelerin diğer
ithal mallarına olan taleplerini azaltmaktadır.
Petrol
rezervi olmayan, dolayısıyla ekonominin
sürdürülebilmesi için petrol ithal etmek zorunda
ülkelerin ithalat maliyetleri yükselen petrol
fiyatlan dolayısıyla artış gösterir, petrol dışı
diğer ithal mallara olan talebi azaltır. Enerji
ihtiyacının karşılanabilmesi için harcamalarda
kısıntıya gidilir, yükselen enerji maliyeti vergi
gelirlerinin düşmesine ve ülkenin bütçe açığının
artmasına neden olur. Artan bütçe açığı faiz
oranlarını arttırır, artan faiz oranı ülke
genelindeki nominal ücretlerin üzerinde baskı
oluşturur. Düşen talep ve nominal ücret üzerindeki
baskı işsizliği arttırmaktadır.
|