Tahvil Piyasaları
Kamu kuruluşlarının,
hükümetlerin ve anonim şirketlerin ödünç para bulma
amacı ile itibari kıymetleri eşit ibareleri aynı
olmak üzere çıkardıkları borç senetleri tahvilleri
oluşturmaktadır.25 Tahviller, şirketler
için geçici fon ihtiyaçlarını karşılamakta ve hisse
senedi ihracında olduğu gibi sermaye arttırmadan
kaynak yarattıkları için avantaj sağlarken, riski
sevmeyen yatırımcılar içinde genellikle düzenli bir
ödeme sağladığı için fınansal piyasalarda
tercih edilmektedir.
Uzun vadeli yatırım
aracı olarak tanımlanan tahviller ülkemizde
genellikle 2-7 yıl arasında işlem görmektedir.
Uluslararası
tahvil piyasaları, fınansal sistemlerin
liberalleşmesi ile birlikte esnek hükümet
uygulamaları ve vergi indirimlerinin de sağlandığı
yeni düzenlemelerle işlem hacimlerinde artış
göstermiştir. Tahvil piyasalarında, yabancı
ihraççıların tahvilini piyasaya çıkarttığı diğer bir
ülkenin para birimi ile yabancı piyasalara sunduğu
yabancı tahvil ve tahvil ihracı yapan ülkenin kendi
para birimi dışındaki bir döviz cinsinden ve
uluslararası bir konsorsiyum aracılığı ile bir banka
ve/veya sendikasyon tarafından birden çok ülkede eş
zamanlı olarak ihraç edilen, genellikle hamiline
kayıtlı euro tahvil araçları kullanılmaktadır.
Uluslararası
tahvil piyasalarında tahvil ihraç eden yani
borçlanan şirketler kendi ülkesi dışında
tahvillerini satışa çıkarttığı için, tahvilini ihraç
ettiği ülkedeki yabancı paralarla daha düşük
maliyetle ve ihtiyacı olduğu para biriminde
finansman sağlamış olur.
Bunun yanında
şirketler uluslararası piyasalara tahvil ihracı
yaparak yurt dışında tanınma ve yurtiçine oranla
daha likit piyasalarda işlem yapabilme imkanı elde
ederler. Yabancı tahvil ve euro tahviller arasında
benzer ve farklı özellikler bulunmaktadır. Yabancı
tahvil piyasasında yasal düzenlemeler daha etkinken,
euro tahvil piyasası yabancı tahvile oranla daha
çok gelişmiştir. Yabancı tahvillerin
ihracı, çıkartıldığı ülkenin yasal
düzenlemelerine
uygun olarak gerçekleşir. Tahviller ihracı
gerçekleştikten sonra ikincil piyasalarda işlem
görmeye başlar ve likidite kazanırlar. Yabancı
tahviller çıkarıldığı ülkelere göre isim
alabilirler. Örneğin, ABD piyasasında, "Yankee",
İngiliz piyasasında, "Buldog", İspanya da ise
"Matador" adı verildiği gibi.
Euro tahviller ise yabancı
tahvillerden bazı farklılıklar göstermektedirler.
Tahvilin ihraç edildiği ülke dışındaki bir para
birimiyle ihraç yapıldığını ifade eden euro
tahvillerin taşıyana kayıtlı bir biçimde olması,
ulusal yasal düzenlemelerin dışnda olmaları, ulusal
faiz sınırına tabi olmamaları ve faiz gelirlerinden
vergi alınmaması, borsalara kayıt zorunluluğunun
bulunmaması gibi özellikleri euro tahvil
piyasalarının tahvil piyasaları arasında en gelişmiş
ve yaygın olmasını sağlamıştır.28
Eurodolar piyasalarının 1950'lerden sonra
gelişmesinin ardından uzun vadeli fınansal varlık
olan euro tahviller ilk kez 1963 yılında ihraç
edilmiştir.
|