Tarımsal
AltyapI ve Tarım İşletmelerinin Genel Özelliklerİ
Türkiye'de 1991 Tarım Sayımı'na göre 4.091.000 tarım
işletmesi mevcuttur. Bu işletmelerin %99'u 500 da'
dan ve %82'si de 100 da' dan küçük araziye sahiptir.
%1 oranındaki büyük işletmeler toplam arazinin
%12'sini işlemektedir. Diğer yandan tarım
işletmelerinin %60'ının işlediği topraklar
birbirinden farklı yerlerde olmak üzere işletme
arazileri 6' dan fazla parselden oluşmaktadır.
Ortalama parsel alanı 10.85 da'dır. Bu göstergeler
Türkiye'de tarım işletmelerinin marjinal niteliğe
sahip olduklarını ve tarımda dengesiz bir toprak
dağılımının söz konusu olduğunu ifade etmektedir.
Türkiye' de ekili-dikili alanlar toplamı 27.0 milyon
hektardır. Bu alanın 4.5 milyon ha'ı IV. sınıf
arazidir ve 1., II., III., ve IV. sınıf arazi olarak
işlenen alan toplamı da 21.6 milyon ha'dır. Bu
nedenle Türkiye tarımında V, VI., ve VII. sınıf
arazilerde de tarım yapılmaktadır.
Türkiye toplam tarım arazisinin 12.5 milyon hektarı
sulanabilecek niteliktedir. Bunun 8.5 milyon ha'nın
sulanması ekonomiktir.
Bugüne kadar yaklaşık 4.4 milyon ha arazi sulamaya
açılmıştır.
Tarımsal faaliyetlerde bulunan işletmelerin %24.4'ü
yalnızca bitkisel Üretim, %72.1'i ise bitkisel
Üretimle hayvancılık faaliyetini birlikte
yürütmektedir. 1991 Genel Tarım Sayımı verilerine
göre sadece hayvancılık yapan tarım işletmeleri
toplam tarım işletmelerinin %3.5'ini
oluşturmaktadır.
Toplam tarım arazisinin 18.6 milyon hektarı ekilen
arazi, 5.1 milyon hektarı nadas alanları, 0.8 milyon
hektarı sebze bahçeleri, 0.6 milyon hektarı bağ, 1.3
milyon hektarı meyvelik ve 0.6 milyon hektarı da
zeytinlik alanlarından oluşmaktadır. Ayrıca ekilen
arazinin büyük bir bölümünde buğday (9.4 milyon ha)
ve arpa (3.7 milyon ha) Üretilmektedir
Türkiye'de "daimi çayır ve otlak arazisi" olarak
kullanılan 12.4 milyon ha alan bulunmaktadır.
Ayrıca 15.5 milyon büyükbaş ve 60.7 milyon küçükbaş
hayvan mevcudu söz konusudur. Büyük baş hayvan
birimi (BBHB) başına 2.1 da daimi çayır ve otlak
arazisi düşmektedir ve yalnızca yaklaşık 300 bin ha
genişliğinde bir alanda yem bitkisi (fiğ, yonca ve
korunga) tarımı yapılabilmektedir. Bir BBHB için
yılda en az 150 gün beslenebilecekleri 35 da otlağa
ihtiyaç vardır. Dolayısıyla Türkiye'de hayvancılık
faaliyetinin çayır ve otlaklarda aşırı otlatmayla
yürütüldüğü söylenebilir.
Tarım arazilerinin %8.3'Ünde taşlılık, %7.1'inde
drenaj, %3.0'Ünde tuzluluk-alkalilik sorunu
bulunmaktadır.
Mülk araziye sahip olan işletmelerin toplam
işletmeler içindeki oranı %92.97'dir. Kiracılık ve
ortakçılık şeklindeki işletmecilik önemsiz
düzeydedir.
Bazı önemli Ürünlerde dekara ortalama verimler;
Buğdayda 204, arpada 201, mısırda 423, mercimek de
81, şekerpancarında 3778, pamukta 90, ayçiçeğinde
155, kuru soğanda 1861 ve patateste 2359 kg'dır.
Tarım sektöründe faaliyet gösteren işletmecilerin
ortalama eğitim süresi yaklaşık 5 yıl olup
geleneksel tarım sistemi hakimdir.
Tarım işletmeleri sermaye büyüklüğü açısından
ekonominin diğer sektörlerine göre daha az sermaye
ile çalışmaktadırlar. Sermayelerinin %95'inden
fazlası ayni özelliktedir ve toprak sermayesinin
oranı işletmelerin büyük bir kısmında %70-80
dolayındadır. Ayrıca işletme sermayesinin toplam
aktif sermaye içindeki oranı 0/015-20 arasındadır.
Halbuki gelişmiş ülkelerdeki tarım işletmelerinde bu
oran %4550 dolaylarındadır.
Tarım işletmelerinde yabancı sermaye kullanım oranı
düşüktür. İşletmelerin büyük bir çoğunluğu kredi
kullanabilecek finansal yapıdan yoksundur.
|