|
Doğru Ambalaj ve Etiketleme, Gıda Ambalajlama
Tarımsal ürünlerin doğru bir şekilde ambalajlanması,
pazarlama ve nakliye süresince ürünün kalitesinin
devamlılığının sağlanması açısından önemlidir.
Ambalaj, ürünü saran ve taşımayı kolaylaştıran
bir işlemdir. Etiketleme, etkileyici
grafikler ile ürünün pazarda konumlandırılması için
daha fazla olanak tanıyan ve gerekli bilgilerin yer
aldığı bir araçtır. Yüksek kaliteli ve fazla değerli
kolay bozulabilen ürünler düşük kaliteli ambalaj ile
taşınırsa ürünler zarar görebilir, bozulabilir,
fiyatı düşebilir veya tamamı alıcı tarafından
reddedilebilir. Doğru olmayan bir ambalaj, ürün
kayıplarına ve gecikmelerine neden olabilir.
Ambalajlama Teknikleri
- Yükleme ve boşaltma süresince sert taşıma
işlemlerine,
- Diğer kutuların aşın yüklenmesinden kaynaklanan
baskılara,
- Nakliye süresince çarpma ve sarsıntılara,
- Ön soğutma, taşıma ve depolama süresince
yüksek neme karşı dayanıklı olmalıdır.
Ambalaj malzemeleri, ürüne ve çevresel etmenlere
göre seçilmelidir. Göz önünde tutulması gereken
hususlar şunlardır;
- Ambalajlama metodu,
- Sıcaklık,
- Nem,
- Ürünün çevresinde olması gereken hava,
- Ambalajın dayanıklılığı, maliyeti, bulunabilirliği,
- Alıcının talepleri,
- Grafikler,
- Etiketleme,
- Nakliye ücretleri,
- Ülke mevzuatı.
Ambalaj üreticileri, yabancı alıcılar, toptancı pazarlar, perakende
satış mağazaları, ambalaj ile ilgili dergiler ve
danışmanlar, mevcut ambalajlama trendleri ve
beklentiler konusunda önemli bilgi kaynaklarıdır.
Ambalaj malzemelerinin tamamı geri dönüşülebilir veya tekrar
kullanılabilir nitelikte olmalı ve malzemenin önemli
bir bölümü ürünü korumak için kullanılmalıdır.
Ambalaj ve nakliye atıklarının yakılarak arazi
doldurulması işlemi ABD ve Avrupa'da
azaltılmaktadır. Zorunlu geri dönüşüm programlan,
ambalaj ile ilgili yasaklar ve katı atık azaltma
programlan birçok ülkede uygulanmaya başlamıştır.
Standard ölçülerde yükleme yapılmasını kolaylaştırmak için
ambalajlamanın standart haline getirilmesi
gerekmektedir. Yeniden kullanılabilen paletler ABD,
Avrupa ve diğer ülkelerde kullanılmaktadır.
Kutuların boyutlan ve doldurulması işlemi ithalatçının veya
alıcının talepleri doğrultusunda yapılmalıdır. Geniş
ve 20 kg'dan daha ağır kutular, ürünlerin zarar
görmesine, kaplarının bozulmasına neden olmakta ve
aynı zamanda bu tür kutuların taşınması da zor
olmaktadır.
Aşın yükleme ürünün zarar görmesine ve kuruların bozulmasına neden
olmaktadır. Olması gerekenden daha az yükleme de
ürünün zarar görmesine neden olmaktadır. Ürünler,
taşıma ve yükleme süresince kutunun içinde hareket
edebilir ve kutunun boş bölümünde birbirlerine
çarparak zarar görebilir.
Kullanımı Yaygın Olan Ambalajlama Malzemeleri
- Fiber board - paletler, ayırıcı kayan levhalar, kutular
(kapaklı, zamklı, zımbalı), kulplar, tepsiler,
levhalar, ayırıcılar ve bölmeler
- Ahşap- Paletler, kutular, kasalar, tepsiler, sepetler, kulplar
- Kağıt - Torbalar, Etiketler,
- Plastik- Paletler, kutular, tepsiler,
torbalar, film kaplıklar, ara parçalar, örtüler,
ayırıcılar kayan ve ayırıcı levhalar
- Polistren- Köpük kutular, tepsiler, ayırıcı
kayan levhalar, pedler, ara parçalar.
Fiberboard Kutular
Çok yönlü ve yeniden kullanılabilir olma
özelliğinden dolayı en çok kullanılan ambalaj
malzemesidir. Pek çok ölçü ve stilde
yapılabilmektedir. Minimum 19.3 kg/cm2
baskı uygulama testine veya 7.86 kg/in geniş köşe
çarpma testine dayanabilmesi nedeniyle ihracatta
kullanılmaları tavsiye edilmektedir. Taşımaya,
nakliyeye, aşın neme karşı dayanıklılığının yüksek
olması gerekmektedir. Son yıllarda, kutular baskı
uygulama testi yerine köşe çarpma testi ile
sertifikalandırılmaktadır. Yabancı alıcılar veya
ithalatçılar boyutlar, ambalaj ve kutu şekli
üzerinde anlaşmalıdırlar.
Kutunun içinde ön soğutma yapılacak, nemli
ambalajlanacak veya buz ile ambalajlanacak ürünlerde
kullanılan fiberboard kutular, mumla emprenye edilir
veya su geçirmez maddeden üretilmiş örtü ile
kaplanır. Mum ile işleme tabi olmuş fiberboardlar
genellikle geri dönüştürülememektedir. Bu nedenle
polietilen ve diğer kaplama malzemeleri
geliştirilmektedir.
Özellikle modifiye atmosfer ile kaplanmış fiberboard
ambalajlar, ürünlerin solunumu yavaşlatmak ve buz
veya mumlama işlemine olan gereksinimi yok etmek
için geliştirilmiştir. Ürünlerin tek tek film ile
ambalajlanması ve fiberboard kutulann film ile
kaplanması da aynı amaç için kullanılmaktadır.
Ürünlerin doğru bir şeklide ön soğutma işlemine tabi
tutulması ve soğutulmuş ürünün sıcaklığının
korunması modifiye atmosferde ambalajlama için
gereklidir.
Modifiye atmosferde ambalajlamanın gerekli olmadığı
durumlarda ürünün soğuk hava ile temas etmesini
sağlamak amacıyla fiberboard kutular delikli
olabilmektedir.
Ahşap Kutular
Ahşap kutular ve tel ile çevrelenmiş ahşap kutular
ön soğutma, taşıma ve depolama süresince nem
nedeniyle meydana gelen zararlara karşı dayanıklı
bir malzeme olması sebebiyle bazı nakliyeciler
tarafından tercih edilmektedir. Ahşap ambalaj
malzemeleri, özellikle yaş meyve ve sebze gibi
ürünlerin ambalajlanmasında, nakliye sektöründe ve
istiflemede kullanılmaktadır.
Kutular ambalajlanmış ürünün çevresinde hava akımını
sağlayacak şekilde üretilmelidir. Ahşap kutuların
yeniden kullanılıp kullanılmayacağı ve yeniden
dönüştürülüp dönüştürülemeyeceği konusunda çeşitli
kaygılar mevcuttur. Ahşap kutulan, saman ya da diğer
ürünlere dönüştürebilen makineler olsa da,
Avrupa'daki bazı ülkeler bu makinelerin kullanımını
engellemektedir. Öğütme işleminin mümkün olabilmesi
ve bağlayıcı parçaların mıknatıslar ile
çekilebilmeleri amacıyla ahşap kutuların içinde
kullanılan bağlayıcılar ve tellerin yeniden
dönüştürülebilmeleri için maksimum 10 mm. çapında
çelikten üretilmeleri gerekmektedir.
Ülkemizde ahşap ambalajlama, Türkiye'nin de üyesi bulunduğu IPPC
(Uluslararası Bitki Koruma Konvansiyonu) Genel
Kurulunun 2002 yılında kabul ettiği, uluslararası
ticarette ahşap ambalaj malzemeleri kullanımını
düzenleyen ISPM standardına göre yapılmaktadır.
ISPM 15 standardına göre ihraç edilen ürün ne olursa olsun, her
türlü ahşap ambalaj malzemesi (kalınlığı 6 mm.den az
olanlar hariç olmak üzere, palet, sandık, kasa,
takoz vb.) işlemden geçirilmiş (ısıl işlem veya
metil bromür fümigasyonu) ve işaretlenmiş olmak
zorundadır. Isıl işlem veya metil bromür fümigasyonu
ile işaretleme ancak yetkili firmalar tarafından
yapılabilmektedir.
ISPM 15 Standardına uygun ahşap ambalaj malzeme kullanacak
ihracatçı firmalar, kullanacakları ahşap ambalaj
malzemesini işlem yapmaya yetkili firmalardan temin
edebilir veya kendileri yetki alarak üretebilirler.
Yetkili firmalara ilişkin güncel liste, Koruma ve
Kontrol Genel Müdürlüğü'nün web sayfasından (http://www.kkgm.gov.tr/Birimler/Zir_Karantina/
ahsap_firma_list.htm) temin edilebilmektedir.
|
