Yükleme Şekilleri
Temel yükleme şekilleri aşağıdaki gibidir.
- Paketlenmemiş ürünlerin elle ya da makine ile yüklenmesi,
- Ürünlerin ayrı ayrı kutular şeklinde paletli ya da paletsiz
olarak el ile yüklenmesi,
- Ürün kutularının paletlenerek ya da
birleştirilerek palet krikolan ya da forkliftler ile
birimler şeklinde yüklenmesi
Karma Yüklemeler
Birçok ürün diğer ürünlerle birlikte çoğu zaman karma olarak
yüklenir veya depolanır. Bu ürünlerin birbirleriyle
aşağıdaki özellikler itibarıyla uyumlu olması
gerekir:
- îstenen sıcaklık ve bağıl nem;
- Etilen üretimi ve hassasiyeti
- Koku yayması ve çekmesi.
Önerilen sıcaklıktan daha düşük sıcaklıklarda taşman veya depolanan
ürünlerde soğuk hasan görülmektedir. Bu hasar
genellikle ürün ısındıktan sonra
belirginleşmektedir. Üründe oluşan hasar; çürüme,
renkte bozulma, yer yer çukurlaşma ve su ile dolu
bölümler bulunması ve çimlenme olabilmektedir.
Birçok ürün için taşıma ve depolama sıcaklığı, donma noktalarının
üstünde 1°C ile 3°C (2 °F - 6 °F) arasında
değişmektedir. Bazı treyler ve konteynırda termostat
soğutulmuş ürünler için önerilen sıcaklık olan 0 "C'den
(32 °F) daha yüksek sıcaklıklara 1-3 °C arasına
ayarlanmıştır. Birçok tropik üründe ilk hasar
soğuktan kaynaklanmaktadır.
Çoğu ürün taşıma ve depolama esnasında yüksek bağıl neme ihtiyaç
duymaktadır. Bazı ürünler nem kaybına karşı
diğerlerine göre daha hassastır. Nem kaybı ürünlerin
solmasına ve buruşmasına neden olmaktadır. Nem
kaybını azaltmak için ürünlere taşımadan önce
yeterli derecede ön soğutma yapılmalıdır. Bazı
ürünler mumlanır, film kaplanır, buzlu paketlenir
veya ürünler üzerine buz uygulaması yapılır. Taşıma
ve depolama esnasında bağıl nem mümkün olduğunca
korunmaktadır.
Fazla miktarda etilen üreten meyve ve sebzeler etilene karşı hassas
olan ürünlerle birlikte taşınmamalı veya
depolanmamalıdır. Etilen bazı ürünlerin erken
olgunlaşmasına, ve bitkiler ve kesme çiçek gibi
ürünlerin zarar görmesine neden olabilmektedir.
Etilen varlığında marul kahverengiye, salatalık ve
kereviz sarıya dönüşmektedir. Potasyum permanganat
pedleri taşıma ve depolamada etilenin emilmesi için
kullanılabilir.
Koku absorbe eden ürünlerle koku yayan ürünler
birlikte taşınmaman ve depolanmamalıdır. Meyve,
sebze veya diğer gıda ürünleri ile gıda dışı ürünler
toksik kimyasal kalıntı oluşturabileceğinden
birlikte taşınmamalıdır.
Karma yüklemelerde benzer boyuttaki ürünler birlikte yüklenmelidir.
Ağır ürünler önce yüklenmeli ve altta konmalıdır.
Daha hafif ürünler ağır olanların üstüne veya
karşısına yerleştirilmelidir.
Yük kilit kollan, yük kapıları ve paletler dik olarak
kullanılabilmektedir, böylece farklı boyutlardaki
konteynırlar ayrı ve güvenli şekilde
kullanılabilmektedir. Karma yüklemelerde liman
girişlerinde kontrol kolaylaşmaktadır ve her ürün
için örnek kapı yanında alınabilmektedir. Sonuçta
inceleme için yük boşaltımı en aza indirgenmektedir.
Karma yükleme yapılan tarımsal ürünlerde, taşıma süresi uzadıkça
ürünün bozulma riski artmaktadır. Uzak pazarlara
kaliteli ürünler taşımada yönergelere dikkat
edilmelidir.
Soğuğa Karşı Hassas Ürünler
(Tavsiye Edilen Derecenin Altında Olduğu Durumlarda)
Ananas |
Limon |
Avokado |
Mango |
Bal Kabağı |
Mangosteen |
Biber |
Muz |
Domates |
Nar |
Domates |
Papaya |
Fasulye |
Patates |
Greyfurt |
Patlıcan |
Guava |
Pepino |
Hıyar |
Portakal |
Kabak |
Tatlı patates |
Kantalop |
Tropik çiçekler |
Karpuz |
Yaban mersini |
Kavun |
Zencefil kökü |
Lime |
Zeytin |
Hava Dolaşımının Sağlanması
Taşıma ekipmanı iyi dizayn edilmiş olsa bile yetersiz hava dolaşımı
ürünün bozulmasına neden olmaktadır. Mümkünse
kutular taban ve yan duvarlara temas etmemeli,
palet, raf ve yük koruma tahtaları kullanılmalıdır.
Yükün altında ve çevresinde hava dolaşımı için
boşluklar bırakılmalıdır. Böylece;
- Sıcak havalarda dışarıdan ısı alımı,
- Terlemeyle oluşan ısı,
- Belirli ürünlerin oluşturduğu etilen,
- Çok soğuk havalarda dışarıya ısı kaybı ve
- Soğutma ünitesinin çalışması esnasında oluşabilecek soğuk veya
donma hasan engellenmektedir.
Sıcaklık Denetimi ve Kaydı
Nakliyeciler, taze ürünlerin soğuktan veya donarak zarar görmelerim
önlemek için önerilen sıcaklıktan takip
etmelilerdir. Eğer soğutma sistemi dönüş hava
sıcaklığına duyarlı çalışırsa, çıkış hava sıcaklığı
ayarlanan sıcaklıktan fazla olacaktır. Sıcaklık
konşimentoya açıkça yazılmalıdır. Sürücüler ve
nakliyeciler taşıma sıcaklılarını kontrol etmeli ve
kaydetmelidirler.
Birçok nakliyeci soğutulmuş ürünler için önerilen sıcaklıktan (O
°C) daha yüksek sıcaklıkları (1-3 °C /2-6 °F)
önermektedir. Bu taşıma aracının dizaynına bağlıdır.
Giriş sıcaklığını ölçen ve iyi hava dolaşımı
sağlayan daha yeni ekipmanlar istenilen sıcaklıklara
daha yakın çalışabilmektedir.
Pek çok tropik meyve, sebze ve bitki için önerilen sıcaklık 10 °C
ile 21 °C arasında (50 "F-70 °F) değişmektedir ve
termostat bu sıcaklıklara veya yakın değerlere
ayarlanmaktadır.
Bugün soğutma ekipmanlarının çalışma koşullarını
gemilerdeki merkez kontrol odasından görüntülemek
veya uydu yayını yapmak mümkündür.
Treyler ve konteynırda için soğutma ünitelerinde elektronik
kaydedici bulunabilir ve üç farklı noktada sıcaklık
görüntülenebilmektedir. Bu verilerin bilgisayar
ortamına alınıp, analiz yapılması mümkündür. Aynı
zamanda mekanik sıcaklık kaydediciler de
kullanılmaktadır.
Ayrıca, tüm yüklemelerde sıcaklığın en yüksek olduğu bölüme
taşınabilir sıcaklık kaydedici yerleştirilmelidir.
Sıcaklık kaydedicilerin yükün üstüne, yan duvarların
yanına, arka kapıdan üçte bir uzaklığa
yerleştirilmesi ve dışarı çıkan havadan
etkilenmeyecek şekilde yerleştirilmesi
önerilmektedir.
Otoraylarda (railcars) iki veya üç adet hareketli kaydedici
bulunmalıdır. Buzlu veya nemin yüzde 95'ten fazla
olduğu yüklemelerde kaydediciler su geçirmez olmalı
ve plastik torbalarda olmalıdır. Dondurulmuş gıda
uygulamalarında farklı modeller mevcuttur.
Nakliyeciler ve alıcılar, yüklemenin kaydı, kaydedicinin
başlatılması, sonuçların okunması, kalibrasyon ve
sertifikalanması konularında kaydedici firmanın
talimatlarına uymalıdırlar.
Sıcaklık kayıt cetveli ve/veya ekipman numarası konşimentoda açıkça
yazılmalıdır. Bu aşamalar taşıma boyunca sıcaklık
yönetimi için gereklidir.
Avrupa Birliği'nde sıcaklık kaydı zorunludur. Aynı zamanda
meyvelerin belli bir sıcaklıkta taşınması meyve
sineklerinin yok edilmesi açısından gereklidir.
Soğuk Muamele ve Böcek Kontrol
Nakliyeciler gece yüklemeden kaçınmalıdırlar. Yükleme esnasında
ışığın böcekleri çekmesi ve böceklerin konteynıra
girmesi varış yerindeki ürün incelemesi sırasında
sorun olabilmektedir. Yükleme alanı böceklerin
girmesini engelleyecek şekilde kapalı olmalıdır.
Yükün Desteklenmesi
Ürünler taşınma sırasında sallantı ve çarpmalarla oluşabilecek
hasarları önlemek için desteklenmelidir. Bu destek
maddeleri;
- alüminyum veya tahta yük kilitleri;
- fiber bal peteği dolgular
- tahta blok ve metal şerit
- şişebilir kraft kağıdı hava torbalan,
- kargo ağlan ve kayışları
- tahta yük kapılan (25x102 mm.)
Hava Kargo Ekipmanının Yüklenmesi
Hava kargo konteynırlarında fiber LD-3 iç kaplama kullanıldığında
ve elle veya forklift ile yüklenmelidir. Polistren
üçgen köpük, tahta blok ve fiber korumalar kutulan
desteklemek için önerilmektedir. Böylece LD-3
konteynırlarındaki eğilimli yüzey üzerinde düzgün
bir platform oluşturulmaktadır. Mümkünse soğutmalı
hava kargo konteynırları kullanılmalıdır.
Hava kargo paletleri elle veya forklift ile yüklenmektedir. Kutular
kayış ve şeritle sabitlenmeli ya da istiflenmelidir.
Yüklerin hava şartlarından etkilenmemesi için
gerekli kargo ağırlığına uygun yalıtım malzemesiyle
kaplanması mümkündür. Böylece yüklenmiş paletler
güneş ışınlarından korunmaktadır.
Treyler ve Konteynırların Yüklenmesi
Soğutmalı treyler ve konteynırlar için aşağıdaki yükleme koşullan
önerilmektedir:
- Treyler veya konteynın önerilen taşıma veya depolama
sıcaklığına önceden soğutulmalıdır. Yükleme alanı
soğutmalı değilse, soğurma ünitesini yükleme
esnasında kapatılmalıdır. Eğer kapatılmazsa, sıcak
havaya bağlı olarak evaporatörde buzlanma olacaktır.
- Birim yüklere baştan başa ön soğutma yapılmalıdır, çünkü bazı
yükleme konteynırlarında hava sirkülasyonu
engellenmiş olabilir. Konteynırlarda, ürün ısısını
düşürme ve havalandırma için açıklıklar
bulunmalıdır.
- Duvar kenarlarına bitişecek şekilde yükleme yapılmalıdır.
Birim yüklerde orta bölüme yükleme metodunu
kullanılmalıdır.
- Duvar ve yük arasına koruma tahtaları koyarak
desteklenmelidir.
- Arka kapıdaki hava dolaşımını engellememelidir.
- Elle yerleştirilen ya da birimler halinde yerleştirilen
yüklerin arkaya kaymasını kayışlarla, yük
kapılarıyla (load gates) veya yük kilitleriyle
engellenmelidir.
Üstten Havalandırmalı Treyler ve Konteynırlar
Tavandan kanal veya oluklarla havalandırma sağlanan soğutmalı
konteynır ve treylerlerde taşıma esnasında ek
önlemler alınmalıdır;
- Elle yüklenen ürünler hizalı şekilde yerleştirilmelidir.
Böylece uzunlamasına olan hava akış kanallarının
üründe terlemeden oluşacak ısının havalandırılması
mümkün olacaktır.
- Uzunlamasına kanalların birleştirilmesi ve
havanın buharlaştırıcıya dönmesine izin verebilmek
için üst yığınların konteynır ya da treylerin ön
bölümünde yer alması gerekmektedir.
- Dondurulmuş ve terleme yapmayan ürünler ortada hava kanalları
bırakmadan yüklenebilmektedir.
- Fiber kutular yığında çökmeleri önleyecek kadar sağlam
olmalıdır. Aksi takdirde hava dolaşımı sorun
olmaktadır.
- Elle
yerleştirmede ekipmanda yeterli havalandırmanın
sağlanması için düz veya oluklu olan taban yüzeyinde
paletler kullanılmalıdır.
-
Yük tavandaki hava oluklarını kapatmamalıdır.
Alttan Havalandırmalı Treyler ve Konteynırlar
Alttan kanallarla havalandırma sağlanan soğutmalı konteynır ve
treylerlerde taşıma esnasında alınacak ek önlemler
ürün kalitesinin devamı için önemlidir:
- Elle yüklenen ya da birimler halinde yüklenen kutular tabandan
tavana hizalı olarak yerleştirilmelidir. Aksi
takdirde, kutu yanlarında ufak bir çıkıntı oluşacak
ve bu kutular arasında küçük hava akış kanalları
gerekecektir.
- Dönüş hava sirkülasyonu için tavanda en fazla 13 mm. boşluk
gereklidir.
- Yük taban yüzeyinin çoğunu kaplamalıdır.
Böylece yük üzerine daha fazla hava gelmesi
sağlanabilir. Fiber parçalar, kutuların veya birim
yüklerin yanında kalan boşlukları doldurmak için
kullanılabilir. Sadece giriş kapı aralığı dönen hava
akımını sağlayabilmek için açık kalmalıdır.
|