GSMH Zımni Deflatörü

GSMH zımni deflatörü, bir dönemin nominal GSMH'sının reel GSMH'sına oranıdır ve baz alınan yıl ile ölçümü yapılan yıl arasındaki fiyat değişiminin bir ölçüsüdür. GSMH deflatörü, ekonomide üretilen tüm malları ve hizmetleri içeren, oldukça geniş kapsamlı bir fiyat endeksidir.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Nedir

Tüketici Fiyat Endeksi, şehirlerde yaşayan tüketicilerin, sabit bir mal ve hizmetler sepetini satın alma maliyetindeki değişmeleri ölçer. bu nedenle tipik bir hanehalkının yaşam maliyetinin göstergesi olarak değerlendirilir. Sepete dahil edilen mal ve hizmetlere baz alınan yılda hanehalklarının bütçeleri içindeki payına göre ağırlık verilir ve baz yıl değiştirilmedikçe bu değerler değişmez. hane bütçelerine ilişkin bilgiler, DİE tarafından Hanehalkı Tüketim Harcamaları Anketleri yolu ile elde edilmektedir.

TÜFE nasıl hesaplanır?

Her iki endeks de esasen belli bir mal sepetinin maliyetini ölçmekte ve bunu baz yılındaki maliyet ile karşılaştırmaktadır. Ancak ikisi arasında çeşitli farklar vardır. TÜFE ile GSMH arasındaki farkları dört noktada toplayabiliriz.

TÜFE ani gelişmeler nedeniyle perakende fiyatlardaki değişiklikleri yansıtır. Deflatör yalnızca üretim aşamasını kapsadığı için bu değişiklikleri yansıtamayabilir.

Deflatör, TÜFE'ye göre daha geniş bir mal grubunun fiyatlarını ölçer. Deflatör ekonomide üretilen tüm nihai mal ve hizmetleri içerirken, TÜFE yalnızca tüketicilerce satın alınan bazı mal ve hizmetleri içerir.

TÜFE İthal mallarını da içerirken deflatörde yalnızca yurtiçinde üretilen mallar ve hizmetler değerlendirilir.

iki endeks arasındaki önemli fark mal sepetinin zaman içinde değişip değişmemesi noktasında ortaya çıkmaktadır. TÜFE'nin ölçtüğü mal sepeti yıldan yıla değişmezken deflatörde ekonomide üretimin bileşiminde ortaya çıkan değişmelerin etkileri göz önüne alınır. TÜFE gibi sabit bir mal sepeti ile oluşturulan endeksler Laspeyres endeksi, değişken bir sepete dayalı deflatör gibi endeksler ise Paasche endeksi olarak adlandırılır.

Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) Nedir

TEFE de TÜFE gibi belli bir mal sepetinin maliyetini ölçer. Aralarındaki fark TEFE'nin hammadde ve yarı mamulleri de içermesi ve fiyatların üreticiden dağıtım kanallarına geçerken ölçülmesidir. TÜFE'de ise esas alınan fiyatlar perakende fiyatlardır. TEFE diğer iki endeks için bir haberci gibidir. Zira TEFE'deki artışlar bir süre sonra TÜFE ve deflatördeki muhtemel bir artışı ima eder. Bu nedenle siyasiler ve ekonomistlerin önem verdiği endeks TEFE'dir. Kamuoyunda üzerinde yorum yapılan enflasyon oranları da TEFE ile ölçülen oranlardır.

Her üç endeksin gösterdiği oranlar az çok birbirinden farklıdır. Zira içerdikleri mal ve hizmetler ile bunlara verilen ağırlıklar farklıdır. Bunlardan bir idoğru diğeri yanlış diyemeyiz. Siyasiler TEFE'ye daha çok önem verirken, geçim derdindeki vatandaş elbette ki TÜFE'ye önem verecektir.