2002-2007 dönemi içinde Türkiye’de vergilerin bölüşümünde genel itibariyle dolaylı vergilerin lehine bir değişiklik yaşanmıştır. Esasen kurumlar vergisinin ağırlık kaybetmesine karşılık, KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerin yaygınlık kazanması ve oranlarının yüksek olması, düşük gelirli kesimler aleyhine sonuç yaratabilecektir. Bu sonucun ortaya çıkmaması için harcama vergilerini lüks, normal ve düşük mallar şeklinde bir sınıflandırmaya tabi tutmak ve düşük mallar dışında, uygun bir şekilde artan oranlı bir tarife uygulamak daha adil olabilecektir. Ancak bu uygulamayı bugün itibariyle gelişmiş ülkelerde bile görmek mümkün değildir.

Vergi Gelirlerinin Genel Bütçe Gelirleri İçindeki Payı (%)

                                         2002      2003       2004      2005      2006      2007

Dolaylı Vergiler                    66          67          69          67          69          72

Dolaysız Vergiler                  34          33          31          33          31          28

Toplam Vergiler                   100        100         100        100        100        100

Tablo’da vergi gelirlerinin genel bütçe gelirleri içindeki payına baktığımız zaman, dolaylı vergilerin vergi gelirleri içinde arttığını görmekteyiz. 2002 yılında genel bütçe gelirleri içinde %66 olarak gerçekleşen dolaylı vergi payı, 2007’de %72’ye çıkmıştır.

Dolaylı vergiler içerisinde ilk sırayı alan vergiler bu dönemde, başta KDV olmak üzere, Akaryakıt Tüketim Vergisi ve İletişim Vergileri olmuştur.

2007-2010 Dönemi

Yüksek düzeyde dolaylı vergilendirme, dolaysız vergilendirmeye nazaran gelişen ülkelerin ortak bir özelliğidir. Ayrıca bu ülkelerde vergileme sistemleri ve dolaysız vergilerin verimli tahsilatı için oluşturulan yasal çerçeve gereği gibi düzenlenmiyor. Dolayısıyla bu ülkeler, hükümet bütçesini, toplaması kolay olan dolaylı vergilerle finanse etmeyi tercih eder. Türkiye gelişen bir ülke olarak hem bu özelliklere sahiptir hem de bu yüzden dolaylı vergilere daha çok bağımlıdır. Son yıllarda güçlü büyümeye sahip olmasına karşı, kişi başına GSMH’sı OECD ortalamasının oldukça altındadır. Türkiye’de dolaylı vergiler, hükümet bütçesi için tahakkuk eden toplam vergi gelirleri içerisinde yüksek bir paya sahiptir.

Dolaysız Vergilerin Vergi Gelirleri içindeki Payı (%)

Görüldüğü gibi 2007-2010 yılları arasında büyük değişiklikler yaşanmıştır. Bu değişiklikler daha çok toplam ver gelirleri içindeki gelir vergisinin %4‘lük azalışından ortaya çıkmıştır. Özellikle ülkedeki işsizlik ve kayıt dışılığın artması sonucu gelir vergisi tevfikatında büyük azalışlar görülmektedir. Bu da hükümeti dolaysız vergilerden elde ettiği geliri azaltmıştır. Dolayısıyla devlet bu açığı telafi etmek için dolaylı vergilere yönelmiş, özellikle uygulaması daha kolay olan KDV’ye yönelmiştir.