Türkiye Ekonomisi

Dünya Ekonomisi

Osmanlı Ekonomisi

Finansal Ekonomi

İşletme Ekonomisi

Hizmet Ekonomisi

Kalkınma Ekonomisi

Tarım Ekonomisi

Borsa ve Yatırım

Ekonomi Sözlüğü

Ekonomi Ders Notları

Ekonomi Düşünürleri

Genel Ekonomi Soruları

Özel İstatistik Arşivi

Özel İktisat Konuları

Açık Öğretim İktisat

Ekonomi Kurumları

Kamu Yönetimi

Kamu (Devlet) Maliyesi

Sigortacılık Konuları

Türkiye İktisat Tarihi

Yeraltı Ekonomisi

Kredi Kartı Piyasası

Gelişmekte Olan Ülkeler

Finansal Piyasalar

Kent Ekonomisi

Liberalizm

Forex Piyasaları

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Türkiye'deki Kömür Rezervleri, Üretimi ve Tüketimi

Ülkemizde taşkömürü, linyit ve asfaltit kömür türleri üretilmektedir. Kaynaklardan taşkömürü, toplam 1,3 milyar ton rezervi ile daha çok Batı Karadeniz Bölgesinde (Zonguldak) yoğunlaşmıştır. Türkiye yeraltı zenginliklerinden olan linyit ise 8,3 milyar ton rezerve sahiptir ve bütün coğrafi alanlara yayılmıştır. Asfaltit ise 80 milyon ton gibi sınırlı bir rezerve sahiptir ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunmaktadır.

Türkiye'de yer alan toplam taşkömürü rezervinin %42 si, linyit rezervlerinin ise %75'i görünür rezerv kategorisindedir. Görünür rezervler jeolojik olarak üç boyutuyla belirlenmiş, güvenilirlik derecesi +-%20 olan rezervlerdir. Ülkemizde kömür rezervlerinin fizibilite çalışması gerçekleştirilmeden daha çok jeolojik belirlilik derecesi baz alınarak sınırlandırıldığı görülmektedir. Fizibilite çalışmalarına dayanmayan, belirlilik derecesine göre gerçekleştirilen rezerv değerlendirmeleri yatırımcılar ve mevcut kömür üreticilerinin planlamaları açısından isabetli sonuçlar vermem ektedir.

Linyit, %42'lik pay ile birincil enerji kaynaklan üretimde, 2003 yılı verilerine göre en yüksek üretim değerine sahiptir. 1980'li yıllardan itibaren istikrarlı bir biçimde artan linyit üretimine rağmen taşkömürü üretiminde karşılaşılan ekonomik ve teknolojik zorluklar bu kömür türünün üretimini azaltıcı etki sağlamıştır. Bu sebepten dolayı taşkömürü ithalatına başlanmış ve 2003 yılı itibariyle 16,2 ton taşkömürü ithalatı gerçekleştirilmiştir. Linyit ithalatı ise üretimin düzenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesinden dolayı ihmal edilebilir seviyededir

Türkiye'de çıkartılan kömür türlerinden linyit kömürü, kimyasal özelliklerinden ve Türkiye coğrafyasında yaygın bir şekilde bulunmasından ötürü termik santrallarda kullanılmaktadır.l980'H yıllarda Türkiye tarafından tüketilen elektrik enerjisinin %48'i linyitten elde edilirken bu oran 2003 yılında doğalgazın yoğun olarak kullanılmasından dolayı %17'ye gerilemiştir. 2004 yılı itibariyle Türkiye'deki linyit ve asfaltit rezervlerinin 8.238.736 bin ton olduğu belirlenmiştir. Rezervler mümkün, muhtemel, görünür ve hazır rezervler olarak sınıflandırılmıştır. Belirtilen toplam rezervin 6.882.238 bin tonluk kısmı görünür rezerv olarak sınıflandırılmıştır.

Taşkömürü ülkemizde 1829'lu yıllardan itibaren gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde yeraltından çıkartılmakta ve ülkenin enerji ihtiyacına cevap vermektedir. Taşkömürü yatakları daha çok Kuzey Batı Karadeniz Bölgesi'nde bulunmaktadır. Bununla beraber Toroslar ve Diyarbakır dolaylarında da 20 milyon ton dolayında taşkömürü rezervi bulunduğu tahmin edilmektedir. 2004 yılı itibariyle ülkemizde yer alan taşkömürü rezervinin 1.344,1 milyon ton olduğu tahmin edilmektedir.

Taşkömürü ithalatı 1970'li yıllarda 16 bin ton kadar gerçekleştirilirken 2003 yılında bu rakam 16 milyon ton olmuştur. Taşkömürü ithalatı çoğunlukla sanayi sektörünün ihtiyaçlarının giderilmesi için gerçekleştirilmektedir. Doğal gaz tüketimindeki yaygınlık, ısınma amaçlı taşkömürü ithalatında önemli düşüşlere neden olmuştur.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Tablo'da belirtilen kömür talep projeksiyonuna göre 2020 yılına kadar bilinen bütün linyit kapasitesinin tamamının değerlendirilmesi planlanmaktadır. Bununla beraber taşkömürü üretiminin ise bugünkü üretim seviyesinin 4,5 katına kadar arttırılması hedeflenmektedir.

Kömür Talep Projeksiyonu

YILLAR

TAŞKÖMÜRÜ (BİN TON)

LİNYİT (BİN TON)

ASFALTİT (BİN TON)

2005

3050

37.704

200

2010

9.000

102.557

700

2015

9.000

151.511

700

2020

9.000

209.585

700-

Kömür üretimi sonucunda elde edilen enerjinin toplam enerji talebi içerisindeki paylan ise Tablo'da belirtilmiştir. Buna göre 2020 yılında tespit edilen tüm linyit rezervlerinin kullanılması durumunda linyit kaynaklarının toplam enerji talebinin sadece %14'üne cevap verebildiği görülmektedir. Bununla beraber 2003 yılında toplam enerji talebinin %15'ine cevap verebilen taşkömürünün 2020 yılında toplam talebin %21'ine cevap vermesi beklenmektedir.

Kömürden Elde Edilen Enerjinin Toplam Enerji Talebi İçerisindeki Yeri

YILLAR

TAŞKÖMÜRÜ (%)

LİNYİT (%)

ASFALTİT (%)

2003

15,28

11,57

0,00

2005

17,00

8,33

0,09

2010

13,87

13,76

0,24

2015

15,93

13,86

0,18

2020

21,88

14,10

0,13

Kaynak:Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Tarafından Hazırlanan Kömür Kaynaklarının Toplam Enerji Talebi İçerisindeki Yeri, Aralık 2004, Ankara, s.1-29.

 

 

Anasayfa - İktisat - Makale - Ekonomi - Borsa - İstatistik - Türkiye Ekonomisi - Ekonomi Sözlüğü - Gizlilik Politikası

Sağlık Bilgileri