21. Yüzyıla Girerken Yerel Yönetimler 

Turgut Altınok 

Belediyecilik hizmet demektir, temeli hizmet etmektir. Belediyeler bu işlevlerini ye­rine getirirken, bir klasik belediyecilik hizmet­leri denilen hizmetleri yaparlar. Bir de değişen toplumun değişen ihtiyaçlarından doğan farklı hizmetleri gerçekleştirirler. Belediyecilikte bel­li bir sınır yoktur. Değişen istekler hizmetleri belirler. Ve şayet belediyelerin yapısı da deği­şikliklere paralel olarak düzenlenmiyorsa hiz­metlerde sıkıntılara yol açar. Bu durumun önüne geçmek için belediyelerin yapısının da­ha yumuşak hatlarla yeniden belirlenmesi, sta-tiklikten kurtarılması gerekir. 

Bugün belediyeler hizmet üretirlerken çeşitli sıkıntılar yaşamaktadırlar. Ve bu sıkın­tıların yol açtığı sonuçlar belediyeleri hizmet üretemez kimliğine bürümüştür. Bu olumsuz­lukların giderilmesi hem belediyelerin hem de vatandaşların yaranna olacaktır. 

Metropol illerde büyükşehir belediyesi ve ilçe belediyeler arasında kaynak, yetki ve görev dağılımı konusunda bazı olumsuzluklar g vardır. Kaynak aktarımı, Maliye Bakanlığı tara-fından büyükşehir belediyelerine yapılmakta ve oradan ilçe belediyelere dağıtılmaktadır. Buradaki çarpıklık, anakent belediyesinden ilçe belediyelere kaynak dağıtılırken ortaya çık­makta ve bazı hoş olmayan durumlara, haksız uygulamalara sebebiyet vermektedir. Burada çözüm; kaynak aktarımının doğrudan ilçe be­lediyelere yapılması veya 3030 sayılı Belediye­ler Yasasında değişiklik yapılarak yapılan yar­dımın nüfusa göre ayarlanmasıdır. Böyle bir uygulama, bölgeye hizmetlerin daha hızlı ve sağlıklı yapılmasını sağlayacaktır. 

Yetki dağılımı konusunda da bir takım hizmetlerin ilçe belediyelere devredilerek da­ğıtılması, daha sağlıklı sonuçlar vermesi açı­sından yararlı olacaktır. Örneğin, imar ve ka­nalizasyon işlerini doğrudan doğruya kendisi yerine getiren ilçe belediyeler, hizmetin kay­nağında ve daha hızlı olarak verilmesini sağ­layacaktır.

Siyasi görüşlerin farklılığı da belediye hizmetlerini engelleyici ve geciktirici bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Siyasi yönden birbiriyle zıt görüşleri olan belediyelerin mer­kezden yeterince yardım alamadıkları veya gecikmeyle alabildikleri için hizmetlerinde ak­samalar olmaktadır. Halbuki siyasi çekişmeler partiler arasında kalmakta, bundan doğan ak­saklıkların ceremesini vatandaşlar çekmekte­dir. Bu durumun ortadan kaldırılarak eşit bir çözüme kavuşturulması gerekir çünkü önemli olan vatandaşa hizmettir. 

Belediyeler zaman zaman mali krizlere girmektedirler. Nüfusun artıp hizmet alanla­rının genişlemesi fakat gelirlerin kısıtlı kalması belediyeleri mali yönden zorlamaktadır. Bu durumun aşılabilmesi için yeni vergiler uygu­lamaya konmuş, fakat yine de tam anlamıyla maliyet olayı çözülememiştir. Bu durum da belediyelerin bir açmazı olarak karşımıza çık­maktadır.

Diğer bir problem, bürokratik engeller­dir. Bürokratik engellemeler yüzünden hizmet ve yatırımlar gecikmekte dolayısıyla maliyetler artmakta ve verimli bir hizmet programı uygu­lanmasını engellemektedir. Bu olumsuzluğun ortadan kaldınlabilmesi için belediye hizmet­lerinin gerek proje ve gerekse hizmet sırasında mümkün olduğunca hızlandınlması ge­rekmektedir. 

Belediyeler kaynak yaratıcı ve üretken olmak zorundadırlar. Özellikle temel ihtiyaçlar konusunda üretken oldukları takdirde hem o hizmeti ucuza maletmek hem de halkın istifa­desine ucuza sunmak mümkün olacaktır. Ha­len bir çok belediyede örnekleri görüldüğü üzere, bir ekmek fabrikası, süt işleme tesisi, tretuvar ve bordur fabrikası, ucuz konut edin­dirme projesi, iş merkezi projeleri veya su pro­jeleri gibi bir çok alanda proje üretmek beledi­yelerin kazanç hanelerine artı getirecektir. Bu şekilde üretken olan bir belediye, mali yön­den kuvvetlenecek ve merkezi yönetime çok bağlı olmayacaktır. 

Sonuç olarak değişen toplum yapısına uygun olarak belediyelerin de yapılarını değiştirmeleri gerekmektedir. Hizmet vermede hızlı, kaynak üreten, mali yönden bağımsız, siyasi yönden partizanlıktan etkilenmeyen ve metropol illerde ilçe belediyelerle anakent be­lediyelerinin arasındaki problemlerin gideril­miş olması belediyeleri daha rahat hizmet üre­tir hale getirecektir. Değişen toplum yapısına ve insanların değişen istek ve beklentilerine cevap verebilecek şekilde dinamik olarak ya-pılandınlmalan ve belediyelerin merkeze olan bağımlılıklarının en alt düzeyde olması gere­kir. Belediyeler halkı yönetime katarak ve da­nışarak en çok istenileni, en çok ihtiyaca ce­vap vereni ve en uygununu belirlemeli ve hiz­metlerini bu kriterlere göre tespit etmelidir. Değişen istek ve beklentilerin belediyelerin klasik hizmet anlayışını da değiştireceği mu­hakkaktır.