BASEL II ve Türkiye’de KOBİ’lere Muhtemel Etkileri 

BASEL Komitesi’nin yapmış olduğu çalışmalar ve aldığı kararlar bankacılık sektöründeki risklerin azaltılması ve bilinçli bir risk yönetimin kültürünün oluşmasını amaçlamaktadır. BASEL II ile birlikte piyasa disiplini, verilen kredilerin kalitesi ve şeffaflığın artması beklenmekte, risk ağırlıklarına göre yapılacak ürün fiyatlandırması ile mevcut sisteme göre birçok değişikliğin olacağı tahmin edilmektedir. BASEL II’de kredi riski, krediyi alan tarafların derecelendirme notlarına göre belirlenmekte olup, derecelendirme bağımsız denetim şirketleri veya bankacılık denetim otoritesinin iznine tabi olmak üzere bankaların kendi değerlemeleri   doğrultusunda   elde   ettikleri   derecelendirme   sonuçlarına   göre belirlenmektedir.

BASEL II’nin reel sektör üzerindeki etkisi değerlendirildiğinde, uluslararası standartlara göre mali tablo düzenleyemeyen, kayıtdışı faaliyet gösteren, kurumsallaşmamış işletmelerin etkileneceği aşikardır. Düzenlemeye göre kredi müşterisinin taşıdığı risk bankaların sermaye yükümlülüklerini etkilemekte, kredinin bankaya getirdiği maliyet kredi fiyatının belirlenmesinin temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle BASEL II standartları uygulanmaya başlamadan önce BDDK tarafından belirlenen yol haritası ile bu sürece geçişte yaşanacak sorunların en aza indirilmesi için  stratejilerin  belirlenerek  ilgili  kesimlere  aktarılması  hususunda  çalışmalar yapılmaktadır. 

BASEL II’de kredi riskinin belirlenmesinde farklı hesaplama yöntemleri söz konusudur. BASEL II’de uygulanacak yöntem ile ilgili BDDK’nın yapmış olduğu çalışmada faaliyet gösteren bankaların % 75’nin standart yöntemini kullanmayı planladığı, % 12,38’lik kısmının ise standart ve temel içsel derecelendirmeye dayalı yaklaşımları beraber kullanmayı planladıkları tespit edilmiştir 

KOBİ’lerin BASEL II’ye uyum sağlamada yaşayacağı zorluklar nedeniyle KOBİ’lere tahsis edilen krediler azalabilecek ve kredi maliyetleri artabilecektir. BASEL II ile birlikte kredi riskini azaltacak teminatlar incelendiğinde, mevcut uygulamada ağırlıklı olarak kullanılan şirket ortaklarının kefaleti, grup firmalarının kefaleti, çek/senet vb. halen bankalar tarafından ağırlıklı olarak kabul gören teminatların, riski azaltıcı teminat olarak kabul edilmemesi, KOBİ’lerin verilecek teminatlar açısından daha bilinçli hale gelme zorunluluğunu doğurmaktadır. 

BASEL II’nin uygulamaya geçiş tarihi net olarak belirtilmemekle birlikte, bankaların ilgili sürece hazırlanışları devam etmektedir. BASEL II ile birlikte reel kesimin finansmanında sıkıntılar yaşanabilecek olmakla birlikte, uluslararası muhasebe standartlarına göre mali tabloların düzenlenmesi, kayıtdışı çalışmanın önüne geçilmesi, şeffaflığın sağlanması, piyasa disiplinin artması, kurumsallaşma yolunda önemli adımlar atılması açısında uzun vadede ekonomiye olumlu etkilerinin daha fazla olacağını söylemek mümkündür.