Deniz Haydutluğunun
Oluşturduğu Riskler ve Sektör’e Ekonomik Maliyeti
Denizcilik sektöründe oluşabilecek
beklemeyen riskler’in maliyeti ciddi boyutlara
ulaşabilir. Doğal afetler, grevler, ülkelerarası
çatışmalar ve savaşlar vs. birçok etken deniz
ticaretini negatif yönde etkileyebilir. Son 15
senede ise bu risk grubuna dünyanın en eski
suçlarından olan deniz korsancılığı veya deniz
haydutluğu tekrardan girmiştir. Deniz haydutluğunun
artması ile armatörler gemilerini başka rotalara
yönlendirirken, ülkelere kendi savaş gemilerini
korsancılığın olduğu bölgelere göndermektedirler.
Bu yüzden tezin bu bölümde deniz
haydutluğunun deniz ticaretine olan ekonomik
maliyeti ve meydana gelen rota değişiklikleri,
gemilerin hızlarını artırmaları, fidye, sigorta,
ekipman, deniz güçleri’nin maliyeti incelenmiştir.
Denizyolu taşımacılığı dünya
ticaretinin % 90’nı taşımakta olup, 380 milyar
dolarlık hacim ile dünya ticaretinin % 5’ne denk
gelmektedir (IMO, 2012). Ayrıca en son teknoloji ile
yapılan gemilerin maliyetlerinin 1 milyar dolar’a
kadar yükseliği son dönemlerde, deniz haydutluğunun
tekrardan ortaya çıkışının nedeni olmaktadır.
Sermaye yoğunluğu yüksek olan deniz ticaretinde,
deniz korsanları yaptıkları saldırılar ile
armatörlere, gemi donatanlarına, yolculara,
mürettebat’a, bankacılara, tersanelere, aracılara ve
ülke ekonomilerine zarar vermektedir.
Uluslararası Denizcilik Bürosu (ICC)
‘nun verilerine göre 2011 yılında 237 gemiye
saldırılmış ve 28 tanesi kaçırılmıştır. Somalili
korsanların gerçekleştirdiği sadece bu saldırıların
maliyeti 7 milyar dolar olmuştur. 2003-2010 seneleri
arası ise gerçekleşen toplam saldırı 2996 olmuş,
bunlardan 256 tane gemi kaçırılmıştır. Bu
saldırılarda 102 kişi hayatını kaybedip 1181 kişi
rehin alınmiştır (ICC, 2011).
Saldırılan önemli bir kısmı Aden
Körfezi’nde gerçekleşmektedir. Aden Körfezi,
Kızıldeniz ve Bab-ül Mendep Boğazı ile Hint Okyanusu
arasında yer alan, Asya, Avrupa ve Amerika’yı
birbirine bağlayan en önemli ve en yoğun ticaret
yollarından biridir. Her yıl
-
gemi Aden Körfezi’nden
geçmektedir. Dünya ticaretini tehdit eder duruma
giren Aden Körfezi’nde gerçeleşen saldırıların
toplam maliyeti ise 7-12 milyar dolar arasında
olmaktadır (IMEAK, 2011).
Deniz korsancılığının başlıca sektöre
olan önemli maliyetlerden birisi ise özellikle de
Aden Körfezi’ni kullanmak istemeyen gemi
donatanlarının bölgeden kaçmak için daha bir uzun
rota kullanmalarıdır. Aden Körfezi yerine Güney
Afrika’nın Ümit Burnundan dolaşmanın maliyeti bir
gemi için 300.000 dolardan fazla olabilmektedir.
Ayrıca sefer süresinin de 12-21 gün arası uzamasına
neden olmaktadır.
Hızın artırılması, Askeri Masraflar,
Güvenlik ekipmanları, Sigorta, Rota’nın
değiştirilmesi, İşçi Maliyeti ve Fidye Yukarıdaki
tablo’da en yüklü maliyetin gemilerin tehlikeli
bölgelere girdikleri sırasında hızla kaçabilmek için
artırdıkları hızları olduğu gözükmektedir. 18 knots
üzerine çıkan gemiler, hız arttıkça daha fazla yakıt
tüketmektedirler. İkinci sırada ise 30 ülkenin
katıldığı korsan saldırılarını önlemek amacıyla
oluşturulan filonun ve ekipmanlarının masrafları
gelmektedir.
Aşağıda bölümlerde Aden körfezi,
Nijerya, Malaka Boğazı, Endonezya, Güney Denizi,
Bangladeş ve Gine Körfezindeki gerçekleşen
saldırıların maliyetleri incelenmiştir.
|