Türkiye’de Faaliyet Gösteren Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları ve Destekleyen Kurumlar 

İlgili bölümde girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının ülkemizde mevcut örneklerine yer verilecek olup, ilgili şirketlerin yapmış oldukları yatırımlar ve ortaklık yapıları incelenecektir. 

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. 

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı 2000 yılında faaliyete geçmiş olup, Türkiye’de en çok işlem yapan girişim sermayesi yatırım ortaklığı konumundadır. 2000 yılından bu yana 12 şirkete yatırım yapıp, 4 yatırımdan çıkış gerçekleştirmiştir.

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı’nın 2004 yılında % 37,6’lık payı İMKB’de halka arz edilmiştir. İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. halen İMKB’de işlem gören iki girişim sermayesi yatırım ortaklığından biridir. 

2000 yılından bu yana yapılan yatırımlar sonucu devam eden ortaklıklar aşağıdaki gibidir; 

Tablo: İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. Bağlı Ortaklık ve İştirak Pay Oranı (%) 

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı son olarak 24/03/2010 tarihinde HAVAŞ Havalimanları Yer Hizmetleri Yatırım Holding A.Ş.’nin % 6.667’lik hissesi için 8.000.000 EUR ödeme yapmıştır.  

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı 4 adet yatırımdan çıkış gerçekleştirdiği, Cinemars, Beyaz Filo, TÜYAP yatırımlarında satın alınan hisselerin mevcut pay sahiplerine geri satıldığı, Probil’in iştiraklerinden Bizitek’in Ericsson’a satışı ile dolaylı çıkış yapıldığı görülmektedir. 

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı’nın 07/04/2010 tarihi itibariyle ortaklık portföy değeri 152.296.333 TL olup, portföyün % 53,82’lik kısmı girişim sermayesi yatırımlarına aittir.

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. ortaklık yapısı şu şekildedir; 

Tablo: İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. Ortaklık Yapısı 

Kaynak: İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. Faaliyet Raporu 2009.

İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. 2009 yılı içerisinde toplam 181 proje incelemesi gerçekleştirmiştir.

Rhea Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.

İMKB nezdinde işlem gören bir diğer girişim sermayesi yatırım ortaklığı olan eski ünvanı ile Vakıf Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. 22/04/1996 tarihinde Türkiye’nin ilk girişim sermayesi yatırım ortaklığı olarak kurulmuştur. 2000 yılında İMKB’de halka arzı gerçekleştirilen Vakıf Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin ödenmiş sermayesi 900.000 TL’dir. Vakıf Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin yapmış olduğu yatırımlar Teknoplazma A.Ş. ve İnova Biyoteknoloji A.Ş. 2005 ve 2006 yıllarında tasfiye sürecine girmiştir.¹¹⁰ Son üç yıldır aktif bir yatırımı bulunmayan ve % 68,85’lik kısmı halka açık Vakıf Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin, % 31,15’lik kısmının satın almak için Rhea Yatırımın yapmış olduğu başvuru sonucunda taraflar anlaşmaya varmış ve 2.150.000 TL karşılığında hisse satışı gerçekleştirilmiştir. 07/04/2010 tarihinde 7538 sayılı ticaret sicil gazetesi ile firma ünvanı Rhea Girişim Sermaye Yatırım Ortaklığı A.Ş. olarak değişmiştir.

Vakıf Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin SPK’ya yaptığı şirket ünvanının “Rhea Girişim Sermaye Yatırım Ortaklığı A.Ş.” olarak değiştirilmesi ve kayıtlı sermaye tavanının 2.000.000 TL’den 18.000.000 TL’ye arttırılması talebi SPK tarafından olumlu karşılanmıştır. 

 Türk Teknoloji Geliştirme Vakfı 

Türk Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Türkiye’de kamu ve özel sermaye ortaklığı ile kurulmuş, Ar-Ge ve innovasyonun ülkemizde desteklenmesi ve özel/kamu sektörünün rekabet gücünün arttırılması amacı taşıyan bir kurum olarak 1991 yılından bu yana faaliyet göstermektedir. TTGV kamu Ar-Ge desteklerinin özel sektöre aktarılması konusunda aracı konumunda olmuş, Dünya Bankası projesi kapsamında sağlanan finansman ile gerçekleştirilmiş projeler ile araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik yeteneğinin güçlenmesini destekleyecek yeni mekanizmaların geliştirilmesi ve uygulanması konusunda önemli görevler üstlenmiştir. Dünya Bankası projesi kapsamında destek olunmuş iki girişim sermayesi yatırım ortaklığı İş Girişim   Sermayesi   Yatırım   Ortaklığı   ve   Turkven   Girişim   Sermayesi   halenfaaliyetleri ne devam etmektedir.      TTGV, İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin % 11,11 ortağı konumundadır.

Turkven Private Equity 

2000 yılında kurulmuş olan Turkven Private Equity, Türkiye’de faaliyet gösteren büyüme ve gelişme potansiyeli taşıyan şirketlere yatırım yapan bir girişim sermayesi şirketidir. Ortaklık yapısı içerisinde Türk sermayedar bulunmayan Turkven, International Finance corporation (IFC), European Investment Bank (EIB), Dutch Development Bank (FMO), German Development Bank (DEG) ve TTGV’den finansman ve destek sağlamaktadır.

Turkven’in kuruluşundan bugüne yapmış olduğu yatırımlar aşağıdaki gibidir; 

•    2003 yılında Unmaş Unlu Mamüller,

•    2004 yılında Intercity Rent a Car,

•    2005 yılında Trend Teknoloji Proje Gel. A.Ş. ve Retro Medya İnteraktif Tek. A.Ş.

•    2006 yılında Pronet Güv. Sis.Yön.Ser.Hiz.A.Ş., Roma Plastik San.Tic.A.Ş.,

•    2007 yılında Provus Bilişim Hiz.A.Ş.,

•    2008 yılında Next Generation Media, Tekin Acar Büyük Mağacılık T.A.Ş., Migros Türk T.A.Ş., Mavi Jeans Giyim San.Tic.A.Ş. 

Turkven 2008 yılı içerisinde BCPartners ve DeA Capital ile gerçekleştirdiği konsorsiyumda 3,1 milyar ABD Doları değerindeki Migros yatırımı ile bugüne kadar gerçekleştirilmiş en büyük girişim sermayesi işlemini yapmıştır.

KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş.

20.000.000 TL ödenmiş sermayesi bulunan KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş., TOBB, Halk Bankası, KOSGEB, TESK ve 16 Sanayi ve Ticaret Odası ortaklığında faaliyet göstermektedir. 

KOBİ A.Ş.’nin devam eden yatırımları şu şekildedir;¹¹⁶

·    BUTEK Mak.San.Tic.A.Ş.

·    Makin Makina Teknolojileri San.Tic.A.Ş.

·    İntermak Makine İmalat İth.İhr.San.Tic.A.Ş.

·    Uçak Plastik Kalıp Metal İth.İhr.San.Tic.A.Ş.

·    ATB İktisadi İşletmesi A.Ş. 

KOBİ Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. tarafından 2009 yılının ilk altı ayı içerisinde tapılan toplantı ve organizasyonlarda yaklaşık 400 KOBİ’ye girişim sermayesi hakkında bilgi verilmiş, değişik gazete ve dergilerde konu ile ilgili haberlere yer verilmiştir. 

İstanbul Girişim Sermayesi Fonu (İVCİ) 

2007 yılında KOSGEB, Türkiye Kalkınma Bankası, TTGV, Garanti Bankası, National Bank Of Greece Grubu ve Avrupa Yatırım Fonu (EIF) tarafından kurulan İstanbul Girişim Sermayesi Fonu’nun halen devam eden 1 yatırımı bulunmaktadır.¹¹⁸

Ülkemizde girişim sermayesi yatırımlarının son yıllarda artarak devam ettiği görülmektedir. Girişim sermayesi şirketlerinin yatırımlardan çıkışları incelendiğinde ülkemizde halka arz ile sona eren iş ortaklığının bulunmadığı tespit edilmiştir. Sermaye    piyasalarının    gelişmesi    açısından    girişim    sermayesi    şirketlerinin yatırımlardan çıkışlarını halka arz ile gerçekleştirmemesi ülkemiz açısından önemli bir eksik olarak göze çarpmaktadır.