Gümrük Birliğinin Gelir Dağılımına Etkisi 

Gümrük Birliği, gerçekleştiği durumda, ekonomi üzerinde oldukça önemli sayılabilecek etkiler oluşturacaktır. Bu yazıda, olası etkilerden gelir dağılımı ele alınacaktır. 

Gümrük Birliği, yatırım ve istihdam düzeyini, örgütlü toplum oluşumunu ve ekonomide fiyatlarla faktör gelirleri arasındaki farkı etkileyerek gelir dağılımı üzerinde etkili olabilir. Ekonomi bir bütün olduğundan, bu etkiler birbirleri ile bağlantılı olarak oluştuğu halde, anlatımda burada teker teker ele alınacaktır.

Gümrük Birliği"nin Türkiye'deki yatırım düzeyi üzerindeki net sonucu iki farklı etki altında oluşabilir. Birincisi, Avrupa rekabetine dayanamayan yatırımların gerilemesi sonucunda ortaya çıkan olum­suz etkidir. İkincisi ise, ihracat olanaklarının artması etkisi ile dış bağlantılı ve teknoloji-yoğun yatırımların artması ile oluşan olumlu etkidir. Birinci durum yatırımları olumsuz etkilediği halde, ikinci durum yatırımları olumlu yönde etkiler. Ancak, yapılan yatırımların teknoloji-yoğun olması durumunda, ilave yatırımın istihdam artırma kapasitesi oldukça zayıf olabilir. 

Yatırımların artması ve yoğun rekabet ortamına girilmesi kar hadleri üzerinde baskı oluşturarak, gelir dağılımını düzeltici etki yapabilir. Bunun yanında. Gümrük Birliği'nin dayatacağı ör­gütlü toplum ve sendikalaşma olgusu ise, ücretler üzerinde olumlu etki yapabilir. Ne var ki, aynı önlemler ücret düzeyini artırabileceği halde, istihdam düzeyini kısabilir. Ücret haddinin artması, piyasa olanakları çerçevesinde, sermaye-yoğun üretim tekniklerini zorlayabilir. Bu durum da istihdam düzeyi üzerinde baskı oluşturabilir. 

Gümrük Birliği'nin gelir dağılımı üzerindeki üçüncü etkiyi, emek geliri ile fiyatlar genel düzeyindeki değişme arasındaki fark oluşturur. Gümrük Birliği"nin olası bir etkisi iç fiyatların yük­selmesi olabilir. İç fiyatların yükselişi karşısında ücretler aynı hızda yükselmez ise, gelir dağılımı emekçiler aleyhine bozulmuş olur. Bu konuda dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da, artan fiyatlar ayarlanabilen ücret gelirleri sonucunda iç gelir dağılımının fazla etkilenmemiş, hatta düzelmiş dahi olabileceği­dir. Ne var ki, böyle bir durumda uluslararası düzeyde ulusal gelir gerilemiş olur. Böyle bir etki, Gümrük Birliği'nin polari­zasyon oluşturduğu durumda çok güçlü olarak ortaya çıkar.

Görüldüğü gibi, Gümrük Birliği "nin gelir dağılımı üzerindeki etkisinin kesin hatlarla belirlenmesi oldukça güç, hatta olanak­sızdır. Çünkü, çok değişik faktör, çok değişik açıdan gelir dağı­lımını etkileyebilir. Bunun da ötesinde, bu çok değişik faktörler, karşılıklı etkileşime de girerek, olası etkileri güçlendirir ya da zayıflatabilir. 

Türkiye'nin ilerideki bu belirsiz durumu en hafif maliyetle atlatabilmesi için, etkili bir nüfus planlaması yapması ve beşeri sermaye üretimine yoğun olarak ağırlık vermesi gerekmektedir. 

Kaynak: İzzettin Önder – İstanbul Üniversitesi Maliye Bölümü