İnternet Üzerinden Karapara Aklama
Teknoloji sadece iş dünyasına değil, suçlulara da yeni imkanlar
sunmaktadır. Bilgisayar başında bir tuşa
dokunularak, bir ülkeden başka bir ülkeye aktarılan
milyonlarca dolar değerindeki kara para, kolayca
izini kaybettirebilir.
İnternet bankacılığının hızla gelişmesi ve internet üzerinden
yapılan günlük ticaret miktarının 4 trilyon dolara
ulaşması, aklayıcıların internete yönelmesinde
etkendir. Herhangi bir ülke'de yasa dışı yollardan
elde edilen bir servet, bir tuşa dokunularak bir
vergi cennetine, oradan da yine aynı yolla herhangi
bir gelişmiş ya da gelişmekte olan bir ülkeye
gönderilip aklanabilmektedir. İnternet
bankalarındaki hesaplara hangi ülkeden ulaşıldığı ve
paranın nerede tutulduğu gibi bilgileri elde etmek,
hem bir hayli zor, hem de bankaların muhasebe
bölümlerinin bu tür bankalardaki tüm işlemleri
kontrol etmesi imkânsızdır.
FATF'ın 1999 yılı raporuna göre, İnternet üzerinden sunulan mali
hizmetlerdeki hızlı artış dikkate alındığında,
karapara aklamada kullanılma riskinin en yoğun
olduğu alan online işlem yapabilme imkanlarıdır.
Online işlem hizmetleri giderek artan sayıda ticari
banka ve "sadece internette faaliyet gösteren
bankalar" (püre internet banks) tarafından
sunulmaktadır. Potansiyel karapara aklama riskleri
mali kurumların, işlem yapan belli kişilerin
kimliğini gerektiği gibi tespit edememelerinden
hatta bu işlemi yapan kişinin nerede bulunduğunu
belirleyememelerinden kaynaklanmaktadır. Sınır
ötesi bir hesaba erişebilme imkanı, online
işlemlerin karapara aklamak için kullanıldığının
belirlenmesi durumunda idare ve soruşturma açısından
hangi ülkenin yetki alanına girdiğine nasıl karar
verileceği sorununu doğurmaktadır.
Internet bankacılığını kullanarak kara para aklayanların başında
Rus mafyası gelmektedir. Yasa dışı yollardan büyük
paralar kazanan Rus mafyasının ABD bankaları
aracılığı ile para aklama operasyonu yaptığı
bilinmektedir. Moskova'da bir bilgisayarın başına
oturan bir kara para aklayıcısı, kolaylıkla Wall
Street'te işlem yapan bir aracı kuruma ya da
Amerikan bankasına ulaşabilmekte ve bu kurumlar
aracılığı ile hisse senedi veya fon satın
alabilmektedir. Hatta, istenildiği takdirde ABD
sadece aracı olarak kullanılıp para başka bir ülkeye
transfer edilebilmektedir.
Internet aracılığı ile kara para aklamada daha çok
ABD bankaları tercih edilmesinin en önemli nedeni,
ABD bankalarının her gün dünyanın dört bir yanıyla
milyarlarca dolarlık işlem yapıyor olması ve işlem
çokluğu nedeniyle, para takibinin zor olmasıdır.
Ayrıca, ABD Doları üzerinden yapılan işlemlerin
dünyanın her yerinde kabul ediliyor olması da önemli
bir faktördür. ABD bankaları, kara para aklama
olayında genellikle bir aracı kurum olarak
kullanılıyor; çünkü ABD'de kara paraya karşı alınan
yasal önlemler, kara para aklayıcılarını ABD'yi bir
geçiş noktası olarak kullanmaya zorlamaktadır.
Moskova'dan Cayman Adaları'na yapılabilecek bir kara
para transferi dikkat çekerken, ABD üzerinden bir
Afrika ülkesine yapılan transfer dikkat
çekmemektedir.
Online bankalar'ın yanı sıra, internet tabanlı kumarhaneler de kara
para aklama konusunda önde gelen araçlardan biri
halini almaktadır. İnternet üzerinden faaliyet
gösteren online kumarhaneler şüpheli işlemlerin
takip edilmesini karmaşıklaştırarak daha da
zorlaştırmaktadır. Yazılım tabanlı olan online
kumarhanelerin genellikle off—shore merkezli olması
da bu zorluğu arttırmaktadır. Bu da suçluların
yakalanması ve cezalandırılmasına esas teşkil eden
kanıt bulunmasını ya çok zorlaştırmaktadır.
-. Çalışanlar ve müşteri yönünden karapara aklanması ihtimalini
akla getirebilecek örnek olaylar
Bazı banka çalışanları rüşvet karşılığı karapara aklamayı
kolaylaştırabilirler. Bunun göstergesi olabilecek
bazı durumlar şunlardır:
-Çalışanların karakterinde meydana gelen değişiklikler: Örneğin
kişinin harcamalarındaki israfın artması veya
kişinin tatile çıkma isteğinin bulunmaması,
-Çalışanların performansında meydana gelen değişiklikler: Örneğin
satış elemanının veya çalışanın nakit karşılığı
sattığı ürünlerin beklenmeyen oranda artması,
-Normal iş prosedürü gereği kimlik belirlenmesi gereken işlemlerde
kimlik tespitinin yapılmaması.
Müşteri açısından ise,
-Sahibinin bilinen hiçbir ekonomik faaliyetinin olmadigi bir hesap
a-çılması ve bu hesaba büyük miktarlarda nakit para
yatırılması,
-Uzun zaman uykuda kalan bir hesabın aniden aktif hale gelmesi ve
bu hesap üzerinden kısa sürede önemli miktarlarda
işlemler yapilmasi
-Problemli borçların beklenmeyen bir biçimde geriye ödenmesi,
-Kaynağı belli olmayan varlıklar karşısında finans kurumlarından
ödünç alma isteğinin bulunması,
-Değeri yüksek taşınmazların satın alınması için finans kurumundan
ödünç alınması ve alınan bu ödüncün hemen geri
ödenmesi.
-Finans kurumlarına kaynak sağlayarak (mevduat veya
sermaye katılımı ile) bunların kredi şeklinde
piyasaya verilmesini temin etmek.
|