İşletmelerin Kuruluş Sorunları üzerine, işletmelerin Sorunları 

İşletmenin kurulması çok yönlü bir sorundur. Bu sorunun ekonomik, teknik, mali ve yasal (hukuki) yönleri vardır. İşletme kapsamına sebze satan manavdan veya bakkal dükkanından Petkim veya Koç Holding gibi dev kuruluşların girdiği göz önünde tutulursa, işletmenin kurulması sorununun uygulamadaki çözüm yolunun ne kadar değişik olacağı açıkça ortadadır. 

Bir işletme kurmak uzmanlık isteyen, inceleme ve araştırmayı gerektiren bir iştir. Bu inceleme ve araştırmalar kurulacak işletmenin önemine ve niteliklerine göre, müteşebbisin kendisinin 2-3 haftada yapacağı incelemelerden, bir uzmanlar grubunun yıllarca sürecek, çok yönlü ve masraflı etüdlerine kadar değişir. 

Bir kişi veya bir grup insan çeşitli nedenlerle bir işletme kur­mayı düşündüklerinde, yanıtlanması gereken birçok soruyla karşılaşırlar. En son kuruluş kararı verilmeden, cevaplandırılması ge­reken şu önemli sorular vardır: 

İşletme Sorunları 

1.  Talep (istem) : İşletmenin üretimini planladığı mallar veya hizmetler için gerçek (effective) bir talep var mıdır? Varsa, bunun miktarı ve süresi nedir? Eğer gerekli talep yoksa, üretimi düşünülen mal veya hizmet için piyasada bir talep yaratma olanağı nedir?

2.   Uygunluk : Düşünülen malı üretebilmek için piyasada işgücü, sermaye, teknoloji ve müteşebbis (girişimci) gibi üretim faktörleri var mıdır? Hammadde, yardımcı maddeler gibi materyaller piyasada var mıdır, varsa uygun fiyat ve koşullarla bunları temin etme olanaklan nedir? Malın kârlı satılabilmesi için, maliyetleri yeterli düzeyde düşük, alıcı için uygun bir fiyat koyma ve malların tüketiciyi tatmin etme olanakları nedir?

3. Rekabet durumu nedir : Üretimi düşünülen ürüne ilişkin üretim dalında veya faaliyet kolunda rakiplerin sayısı ve ekonomik güçleri ne durumdadır? Bugün için pazarda bir rakip veya yoğun reka­bet yoksa, işletmeyi kurup faaliyete geçirdikten sonra, bizden daha çok üstünlüğü olan işletmelerin pazara girip müşterilerimizi elimizden almaları söz konusu olabilir mi? Kuracağımız işletmenin diğer rakiplere göre; yönetim kadrosu, finansman durumu, pazarlama ve dağıtım kanalları açısından gücü ve olanakları nasıldır?

Belli bir endüstriyel faaliyet kolunda yeni bir işletmenin kuruluşu o faaliyet kolunda bir yatırım kararı alabilmek konusudur. Yatırım kararı alabilmek için yukarıda sıraladığımız kuruluş sorunları yanında, çeşitli konularda yatırımla ilgili bir ön çalışmanın yapılması veya değişik açılardan kuruluşu amaçlanan yatırım projesinin önceden değerlendirilmesi gerekir. Kurulacak bir işletmenin veya bir yatırım projesinin teknik, ekonomik ve finansal veya mali açıdan değerlendirilmesinde genellikle şu noktalar dikkate alınır: 

1.  Yatırım için gerekli üretim faktörlerinin saptanması ve dur mu,

2.  Yatırım mallarının iç ve dış pazar durumu,

3.  Yatırım projesi gerçekleştiğinde işletmeyi faaliyete geçirmek için gerekli hammadde ve yardımcı madde durumu.

4.   Üretilecek ürünlerin  maliyetleri,

5.  Üretilecek ürünlerin talebi ve fiyat durumu,

6.  Kurulacak işletmenin veya yatırım projesinin kuruluş yeri ve büyüklüğünün seçimi,

7.  Yatırım tutarının hesaplanması, işletmede gelir ve gider tah­minleri ve finansman durumu gibi mali konuların analiz edilme­si.

Yukarıda sayılan noktalar açısından bir işletmenin kuruluşuna ilişkin yatırım projesinin değerlendirilmesi yapılır ve buna göre kesin yatırım kararı alınır. İşte, kısaca değinilen bu tür çalışmalar "yapılabilirlik araştırması (fizibilite etüdü) " olarak bilinir. Yapılabilirlik   veya   fizibilite   etüdleri,   kısaca kesin proje hazırlamaya girmeden önce yapılan ekonomik, teknik ve finansal etüdlerdir