Şoklar Dünyası

Anahtar Kelimeler; Dünya Finansman Krizi, Dünya Ekonomik Krizi, Dünya Petrol Krizi, Körfez Krizi

Doğu Batı Almanya'nın Birleşmesi ve Sovyetler Birliği'nin Dağılması

Beklenmedik bir anda insanlığın yüzkarası Berlin Duvarının kalkması ile başlayan iki Almanya'nın birleş­mesi ve Doğu Avrupa'daki Sovyet baskısı altında olan ülkelerin birer birer ekonomik hürriyetlerine kavuşma­sı, dünya ekonomisini etkileyen önemli bir faktör ol­muştur. Sovyetler Birliği şemsiyesi altındaki ekonomik topluluk dağılmış her biri kendi başının çaresine bak­maya başlamıştır. Bu gelişmeler ilk aşamada önemli bir pazarın açılmasına sebep olmakla beraber batıdan do­ğuya yeni kaynak transferini gerektirmiştir. Gerek Do­ğu Almanya'nın ve gerekse yeniden hürriyetlerine" ka­vuşan ülkelerin ihtiyacı olan yatırım fonları şu veya bu şekilde batı kaynaklarından akmaya başlamıştır. Bu ge­lişmeler ekonomideki fiziksel ve parasal dengeleri al­tüst etmiştir. Batı dünyası ekonomik yardımların koor­dine edilmesi için Dünya Bankası benzeri bir banka kurmuştur.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (European Bank for Reconstruction and Development) adını alan bu yeni banka Londra'da faaliyete geçmiştir. Bankanın kaynaklarını batı dünyasının gelişmiş sanayi ülkeleri sağlamaktadır. Bankanın çalışmaları henüz başlangıç aşamasındadır. Bu bankanın çalışmaları batı dünyası­nın aldığı yeni şekil karşısında şüphesiz yeterli değildir. Sarsıntının bir müddet daha devamı beklenmektedir. 

Körfez Krizi 

Dünya ekonomisinin karşılaştığı önemli şoklardan birisi de Irak'ın Kuveyt'i işgali ile başlamıştır. Bu olayın ekonomik etkileri çok çeşitli olmuştur. Savaşın finans­manı, Japonya dahil bütün batı dünyasını etkilemiştir. Savaş sırasında bu bölgede çalışan iş gücünün dünyay  yayılması yeni sorunlar yaratmıştır. Bölgedeki turizm büyük ölçüde etkilenmiştir. Savaşın bölgede özellikle petrol kuyularında yaptığı tahribat petrol fiyatlarını anında etkilemiştir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Kon­seyinin aldığı kararların uygulanması savaşan taraflara ağır ekonomik bedeller yüklemiştir. Savaştan sonra Irak'ın ödemesi gerekli olan savaş tazminatı önemli  sorunlar yaratmıştır. 

Körfez Savaşının altında yatan şüphesiz petrol kay­naklarının 'paylaşılmasıdır. Dünyadaki enerji kaynakla­rının ömürlerinin sınırlı olması bu gibi çatışmalara ge­lecekte de yol açabilecek bir unsur. Körfez Savaşının sonunda petrol kaynaklarının hakimiyeti konusunda ilk aşamada denge bozulmamış görülmektedir. Ancak, petrol fiyatları hemen etkilenmiştir. Petrol fiyatlarının özellikle petrol ithal eden ülkelere yaptığı ilk etki enf­lasyon oranlarına olmuştur.

Türkiye de bu gelişmelerden nasibini almıştır. Petrol boru hattının kapanması, bölgedeki karışıklıklar, turiz­me vurulan darbe, Irak'tan başlatılan göç hareketi, Türk ekonomisini önemli suretle sarsmıştır. 

Afetler

1990'lı yılların başında başta Bangladeş olmak üzere, su baskınlarının ve tayfunların etkisiyle birçok ülkeadeta perişan olmuştur. Afrika'daki açlık, Peru ve Hin­distan'daki kolera salgını, Dünya Sağlık Teşkilatı'nın başa çıkamayacağı kadar büyük afetler olmuştur.

Irak harbi ve Afrika'daki iç harpler insanların ortaya çıkardığı büyük afetler olarak insanları açlık ve sefalete sürüklemiştir. Dünya yardım teşkilatları gerek geri kalmış ülkelere ve gerekse felakete uğramış bölgelere yeterli yardım ulaştıramamıştır.