Tek Sayfalık Bilgi Notu
Selman Gemuhluoğlu
Bilginin Etimolojisi
Bilginin etimolojisinde gezinirken, bilmek, bulmak,
bolmak gibi kelimeler çok farklı anlamlara işaret
etmekle birlikte, ses olarak benzemeleri tesadüf
olmasa gerekir. Bilmek-bulmak-bolmak (olmak)
kuşkusuz hikmetle bağlantılıdır, kişiyi bildikten
sonra bulmaya, bulduktan sonra bolmaya yöneltir. Bu
sıralama, birinden ötekine geçme şeklinde aşamalar
halinde gelişmeyi değil, üstüste bir gelişmeyi,
bilirken bulmayı, bilirken ve bulurken de bol-mayı
ifade eder. Tabula rasa, karanlıktan çıkan kişinin
ışıkta gözlerinin kamaşması anlamına da gelir.
Gerçekte, bolan bilir, bolup bilen bulur.
Bilginin Temellükü
Bilginin temellükünden söz ederken bilginin kişiye
mal olması, bir anlamda kişiyle hemhal olması
kastedilir. Çağımızda ise bilginin 'mülk'leşmesi
yönünde güçlü bir eğilim kendini göstermektedir.
Bilginin içselleştiril-mesinden çok, bilginin
metalaşması veya ekonomi nesnesi olarak
'veri'leşmesi yaygınlaşmakta ve derinleşmektedir.
Bunun bir uzantısı olarak bilgi yığmlaşması ve bilgi
kirlenmesi ortaya çıkmaktadır.
Kullanıcıya Özel Bilgi
'Globalleşen' kapitalizm, 21. yüzyılda, seri üretime
göre yığın talebi yaratılmasından çok, özel talebe
göre özel üretim sürecine girmektedir. Bilgi de bir
ürün olarak kişinin durumuna ve eğilimine, zevk ve
beğenisine, yani talebine göre özel olarak üretilip
tüketime sunulma durumundadır. Söz konusu olan,
kullanıcıya özel bilgidir artık.
Bilgi Toplumu
Bilgi toplumunda, bilgi yığmlaşması ve bilgi
kirlenmesi ile birlikte, bilginin özelleşmesini,
yani, kullanıcıya özel üretilip sunulmasını
öngörmek şimdiden mümkündür. Paradoksal bir şekilde
bilginin özelleşmesi, her isteyenin her istediği
bilgiye ulaşmasını zorlaştıra-caktır-hem ülke hem
kişi olarak.
Bilgi toplumunda bilgi tutkulularını özel bilginin
yüksek 'fiyat' ve 'sıkı' denetim nedeniyle bilgiye
ulaşmakta zor günler bekliyor, dolayısıyla bilgi
toplumunda bilgi 'cenneti' hayalleri yıkılacaktır.
Hikmet sevdalıları ise bilgi yığmlaşması ve bilgi
kirlenmesi yani bilgi kaosunun gittikçe
hafiflemesine toplum ve insanlık adına
sevinecekler.
|