Bireysel Emeklilik Sistemi ve Bireysel Emeklilik Sigortası Hakkında Bilgiler 

Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir 

Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Düzenlemeler 

Türkiye'de sosyal güvenlik sisteminde yaşanan sorunların giderilmesinde yardımcı olması amacı ile Bireysel Emeklilik Sistemi uygulaması başlatılmıştır. Devletin sağlamış olduğu sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı bir nitelikte olan sistemin 16 Mayıs 2000 tarihinde Bakanlar Kurulunca TBMM'ne sunulan "Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu Tasarısı" ile bireylerin emekliliklerine yönelik gönüllü tasarruf etmelerine ilişkin düzenlemeler yapan, fonlama sistemi ile çalışan bir sistem olarak oluşturulması  planlanmıştır. 

Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu Tasarısı Taslağı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından Ağustos 1999 tarihinde kurulan "Bireysel Emeklilik Komisyonu"nun çalışmaları ülke örnekleri ve Türkiye'de uygulanabilirlik araştırmaları sonu­cunda hazırlanmıştır. Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Sermaye Piyasası Kurulu'nun ortak görüşleri ile 28 Mart 2001 tarihinde kabul edilmiş, 7 Nisan 2001 tarih ve 24366 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. "4632 Sayılı Bireysel Emeklilik ve Tasarruf Sistemi Kanunu", yayımı tarihinden itibaren 6 ay sonra 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 

Bireysel emeklilik nedir, tasarruf ve yatırım sistemi özel nitelikli bir emeklilik ve tasarruf sistemidir. 

Sistem katılımcılar ve makro ekonomi açısından aşağıdaki belirtilen hedeflere ulaşmayı amaçlamaktadır;

•  İkinci emeklilik geliri ile bireylerin emeklilikte refah seviyelerinin artmasını sağlamak

• Alt yapı yatırımları ve uzun vadeli yatırımlara kaynak yaratılarak yeni yatırımlar ile istihdam olanakları yaratmak

•  Sosyal güvenliğin kapsamının artması sonucunda kamunun sosyal güvenlikten kaynaklanan yükünün azalmasını sağlamak

•  Mali sektörde uzun vadeli fonların artmasını ve mali piyasaların daha etkin işleyişini sağlamak

•  Fonların mali piyasalarda değerlendirilmesi ile yatırımlar, istihdam, üretim gibi faktörleri de etkileyerek enflasyonla mücadele ve istikrarlı büyümeye katkı sağlamak

•  Kurumsal portföy yönetimi sayesinde piyasalardaki dalgalanmaları ve spekülatif hareketleri azaltmak

•  Sermaye piyasasının derinleşmesine ve devletin içi borçlanmada kaynak bulmasına yardımcı olmak 

Bireysel emeklilik sistemine yönelik vergisel teşvikler "Bazı Vergi Kanunların da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" ile düzenlenmiştir. Kanun 28 Haziran 2001 tarihinde kabul edilerek 10 Temmuz 2001 tarih ve 24458 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Kanunun bazı hüküm­leri 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girerek uygulanmaya başlanmıştır. Yapılan değişiklikler 31.12.1960 tarih ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun değişik 21'inci maddesinin mükerrer 21'inci madde ile düzenlenmesi ve uygulanması çalışmalarını kapsamaktadır. 

"Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapan Kanun" ile bireysel emeklilik sisteminde katılım aşamasında katılımcılara ve çalışanları adına katkıda bulunan işverenlere, fonların yatırıma yönlendirilmesi aşamasında ve birikimlerin toplu para veya maaş şeklinde geri alınması aşamasında vergi teşvikleri getirilmiştir. 

Yönetmelikler, Tebliğler ve Kararlar; 

Hukuki açıdan kanunlara yardımcı olmak amacı ile çıkartılan yönetmeliklerin kanuna aykırı olmaması ve yönetmelikleri tamamlayıcı olan tebliğlerinde yönetmeliklere aykırı olmaması gerekmektedir. Bu nedenle tüm bu yasal düzenlemeler birbirlerini tamamlayıcı bir özellik taşımaktadır.

Bireysel emeklilik sistemi ile ilgili olarak yayınlanan kanun, yönetmelik, tebliğ ve kararlar aşağıda yer almaktadır. 

Kanunlar; 

•  Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu

•  Vergi Değişikliği ile İlgili Kanun

(Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun)

Yönetmelikler;

•  Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik

•  Emeklilik Şirketleri Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik

•  Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş Ve Faaliyetlerine ilişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik

•  Emeklilik Danışma Kurulu Hakkında Yönetmelik

•  Bireysel Emeklilik Aracıları Hakkında Yönetmelik

•  Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

• Aracılık Yönetmeliğinde Değişiklik 

Tebliğ ve Kararlar; Tebliğler 

•  Emeklilik Şirketleri Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Tebliğ

•  Emeklilik Planları Hakkında Tebliğ

•  Bireysel Emeklilik Aracılığı Faaliyetinde Bulunacak Kişiler Hakkında Tebliğ

•  Bireysel Emeklilik Aracılığı Faaliyetinde Bulunacak Kişiler Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Kararlar

• Bireysel Emeklilik Fonları Türlerine İlişkin Karar

•  Bireysel Emeklilik ve Hayat Sigortalarında Uygulanacak Stopaj Oranlarına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı

Bireysel emeklilik sisteminin ilişkin politikaları belirlemek, bu politikaların gerçekleştirilmesi için alınması gerekli önlemler konusunda önerilerde bulunmak ve mevzuat düzenlemeleri hakkında tavsiye niteliğinde karar almak üzere 31 Ekim 2001 tarih ve 24569 sayılı Resmi Gazete'de Bireysel Emeklilik Danışma Kurulunun Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır. 

Sistemin genel işleyişine yönelik düzenlemeler 28 Şubat 2002 tarih ve 24681 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Emeklilik Şirketleri Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiş, kurulacak emeklilik şirketlerinin kuruluş, faaliyete geçme, faaliyet ruhsatı alma, hisse devri, birleşme ve devrine ilişkin esas ve usuller düzenlenmiştir. Emeklilik şirketlerinin, gönüllü katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına göre oluşturulan bireysel emeklilik sis­temine dahil olmak isteyen katılımcılar ile yapacakları emeklilik sözleşmesine ilişkin esas ve usuller 28 Şubat 2002 tarih ve 24681 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. 

Bireysel Emeklilik Sisteminin geliştirilmesi ve yürütülmesi için bireysel emeklilik aracılığı faaliyeti ile bireysel emeklilik aracılarının çalışma esas ve usulleri 28 Şubat 2002 tarih ve 24681 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bireysel Emeklilik Aracıları Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. 

Emeklilik yatırım fonlarının türleri, kuruluşları, örgüt yapısı, faaliyet ilke ve esasları, katkıların bu fonlarda toplanması ve değerlendirilmesi, fon portföyündeki varlıkların saklanması, portföyün yönetimi fonların birleşme devir esasları, iç ve dış denetimi ile kamunun aydınlatılmasına ilişkin esas ve usuller 28 Şubat 2002 tarih ve 24681 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş ve Faaliyetlerin ilişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. 

Emeklilik Şirketleri Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik uyarınca verilecek izin­lerle ilgili yapılacak başvurularda yer alacak bilgi, belge ve formlara ilişkin esas ve usulleri düzenlenerek 6 Nisan 2002 tarih ve 24718 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Emeklilik Şirketleri Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Tebliğ ile açıklanmıştır. 

Yapılan Mevzuat çalışmaları ile sistemin etkili bir biçimde uygulanabilmesini sağlamak için gerekli olan idari ve hukuki çerçeve de düzenlenmiştir. 

Emeklilik şirketlerinin faaliyetleri 27 Ekim 2003 tarihinde başlamıştır.