Az Gelişmiş Ülkelerde İhracatın İçeriği 

Azgelişmiş ülkeler tarımsal bir yapıya sahip olduklarından, ihracatları genellikle tarım ürünleri, tarımsal hammaddeler ve maden cevherlerinden oluşur. Bu ülkelerde ihracatın temelini iki üç tip ürün meydana getirmiştir. J.M.Albertini'nin naklettiği 1964 yılı Cenevre Konferansı verilerine göre; Panama'nın ihracatını muz, Birmanya'nın pirinç, Gana'nın kakao, Suriye'nin pamuk, Sudan'ın pamuk, arpa zamkı, Mısır'ın pamuk, pirinç, Ekvator'un muz, kahve, kakao oluşturmaktadır.(¹) Amerikan Samoası ve Marshall Adaları gibi ihracatlarının tümünün tarımsal ürünler, tarımsal hammaddeler ve maden cevherlerinden doluştuğu ülkeler hariç olmak üzere, diğer azgelişmiş ülkelerin tarımsal ürün ve hammadde ihracatı paylarının toplam ihracat içindeki oranı yıllar geçtikçe azalmakta ve ihracat diğer mamullere kaymaktadır. Örneğin, Ekvator 1964'den 26 yıl sonra tarımsal ürünlerin ihracat içindeki payını yüzde 95'ten yüzde 57'ye, Panama yüzde 94'den yüzde 75'e, Gana yüzde 80'den yüzde 73'e, Suriye yüzde 72'den yüzde 17'ye, Mısır yüzde 80'den yüzde 14'e düşürmeyi başarmışlardır. Türkiye'de toplam ihracat içinde tarımsal ihracatın payı yüzde 28'dir. Bu durum, bu ülkelerin bir kısım ihracatlarının tarım dışına kaydığını ve çeşitlendiğini göstermektedir. İleri pazar ekonomilerinden İngiltere'de toplam ihracat içinde tarımsal ihracatın payı yüzde 9, Almanya'da yüzde 6,5 ve İsviçre'de yüzde 4'dür. Buna karşılık bu ülkelerde yüzde 48'e varan makina ihracatı vardır.

Diğer yandan, azgelişmiş ülkelerin ihraç ettikleri mallar, istemleri esnek olmayan mallardır. Yani, fiyatlarda ortaya çıkan oynamalar sonucunda, bu tür malların satışları büyük ölçüde artmadığı halde, ürünün bol olduğu yıllarda fiyatlarda büyük düşmeler görülür. Yukarıda da belirtildiği üzere azgelişmiş ülkelerin ihracatları çeşitlilik göstermez, yani bir kaç tür malda yoğunlaşırken, genellikle bir kaç pazara yönelmişlerdir. Bu nedenle ihraç gelirleri, ihraç edilen bir kaç ürünün üretim devrelerinde meydana gelen değişmelerle, ihracatın yöneldiği pazar koşullarında ortaya çıkan değişmelerden kolaylıkla etkilenebilmektedir. 

Genellikle ilkel ve taban ürünleri ihracatçısı olan azgelişmiş ülkeler, sanayi ürünleri alıcısıdırlar. Bu malların alımında, piyasada bulunan tekel ya da eksik yarışma (rekabet) koşulları gereği, azgelişmiş ülkeler çoğu kez gelişmiş ülkelerin dikte ettirdikleri fiyatları kabul etmek zorunda kalmaktadırlar. Dikte ettirdikleri fiyatlar aynı doğrultuda seyretmemekte, sürekli olarak yükselme eğilimi göstermektedir. Çünkü gelişmiş sanayi ülkelerinde işgücü örgütlenmiş ve kendi çıkarlarını savunur duruma gelmiştir. Bu örgütlenme ve pazarlık gücünün artması nedeniyle, gelişmiş ülkelerde işgücü fiyatlarında ortaya çıkan bu yükseliş etkisini azgelişmiş ülkelerin ithal etmek zorunda bulundukları mallar üzerinde göstermekte ve ithal fiyatları artmaktadır, ihraç fiyatlarının durağan, hatta gerileyen bir eğilim göstermesine karşın, ithal fiyatlarının sürekli olarak artması nedeniyle azgelişmiş ülkeler dış ticaret açısından elverişsiz konumdadırlar Sonuçta, dış ticaret hadleri son yüzyılda düzenli olarak azgelişmiş ülkelerin aleyhine gelişmiştir. Bugün azgelişmiş ülkelerin ihracat gelirlerini dengeye kavuşturma ve arttırma planları 1977'deki Kuzey-Güney Diyaloğu'nda olduğu gibi, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD)da dikkatini çeken konulardan biridir.