Gelişmekte Olan Ülkelerin Özellikleri,
Ekonomide Gizli İşsizlik
Gizli İşsizlik Nedir
Bir ekonomide bulunan bazı kişiler işsiz sayılmaları gerekirken,
bir işyerinde ya da tarımsal köylü işletmeleinde şu
ya da bu biçimde bir iş yapar görünebilirler. Ancak,
bunlar toplam üretime bir katkıda bulunmazlar.
Bunların üretime katkıları ya sıfırdır ya da sıfıra
çok yakındır. Gizli işsizlikten, bir ekonomide
çalışır göründüğü, hatta yararlı şeyler üretimine
yardımcı olduğu halde, üretkenliği sıfır olan
insanlar anlaşılır. Yani, bu insanların üretimden
çekilmeleriyle üretimde herhangi bir azalma
sözkonusu değilse, o ekonomide gizli işsizlik var
demektir. "Genellikle azgelişmiş ülkelerde görülen
'gizli işsizliği', bir ekonomide marjinal verimi
sıfır olan işçilerin bulunması olarak tanımlamak
olanaklıdır."
Gizli İşsizliğin Bulunduğu Sektörler
Azgelişmiş ülkelerin özellikle, tarım, ticaret, hizmet sektörleri
ile kamu kesimindeki devlet dairelerinde ve iktisadi
kamu işletmelerinde gizli işsizlik vardır.
Tarım kesimindeki gizli işsizlik, aile bireylerinden 15 yaşın
üzerindeki insanların, o aile işletmesinde
kendilerinin işgücüne gereksinme duyulmamasına
karşın, onların aile işletmesinde kalarak şu ya da
bu biçimde işin bir ucundan tutmaları ya da bir iş
yapar görünmeleri biçimindedir. Bunların aile
işletmesi içinde kalmaları ne toplam üretimi
arttırır, ne de işletmeden ayrılmaları toplam
üretimi azaltır.
Ticaret kesimindeki gizli işsizlik ise, bazı
insanların sırf yapılacak başka bir iş. olmadığı
için, ticaretle uğraşmayı yeğlemeleri biçiminde
görülmektedir. Azgelişmiş ülkelerin kentlerindeki
her sokak üzerinde, hepsi de kapasite altı çalışan
çok sayıda bakkal, manav, kasap, tuhafiyeci, eczane
bulunması; böyle olmasına karşın yanında meyve,
sebze, tekstil mamulleri, madeni eşya, jilet, tırnak
makası vb. gibi malları satan seyyar satıcıların
görünmesinin nedeni bu gizli işsizliktir.
Hizmet kesimindeki gizli işsizlik ise; otel, lokanta, turistik
tesis, kahvehane vb. gibi işyerlerinde asgari
ücretle gereksiz yere fazla işçi çalıştırılması,
bazı kişilerin ek olarak ayakkabı boyacılığı, semt
pazarlarında sırt taşıyıcılığı yapmaları biçiminde
görülmektedir.
Kamu kesiminde özellikle de Bakanlıklarda ve diğer devlet
dairelerinde gizli işsizlik; bir odada hepsinin
işini bir kişinin yapabileceği birden çok kişinin
bulunması, yapılacak iş olmadığı için işyerinde
kazak, dantel ören bayanların bulunması, akşama
değin yalnızca bir iki evrak düzenleyen ya da işe
gelseler de gelmeseler de bir şey değişmeyen
memurların varlığı biçiminde görülmektedir.
İktisadi kamu işletmelerinde ise, bu işyerlerinin tam kapasitede
çalışmaları halinde bile gerekli olanın üzerinde
işçi bulunması biçiminde kendini göstermektedir.
Çünkü, azgelişmiş ülkelerde menfaat ve baskı
grupları ile politikacıların yardımını sağlamış açık
işsizler bu işyerlerine girmiş ve bu iş yerlerinde
bir iş yapar görünür hale gelmişlerdir.
Gizli İşsizliğin Nedenleri
"Bu çeşit işsizlik, daha çok üretim araçlarının, yani sermayenin ve
organizasyonun yetersizliğinden kaynaklanmaktadır.
İnsanların evine, köyüne ve ailesine bağlılığı da bu
tür işsizliğin sosyal nedenleri arasında
sayılabilir." Örneğin kasabaya, ya da büyük bir
kente gittiğinde iyi bir ücretle iş bulabilecek bir
insan, ailesine ve köyüne bağlılığı sonucu,
kendisine orada gereksinme olmasa dahi, köyünde ya
da babasının çiftliğinde çalışmayı tercih edebilir.
Böylece aslında marjinal verimi sıfır olan bir kimse
ekonominin o kesiminde uzun süre kalabilir.
Diğer yandan, gizli işsizlik, gizli işsizlik olduğu
için vardır. Çünkü bu tür işsizlik ulusal hasılanın
az gerçekleşmesine, bu da kişi başına ulusal gelirin
ve yatırımların düşük gerçekleşmesine, bu da açılan
yeni işyeri sayısı az olacağından tekrar gizli
işsizliğe ve düşük ulusal hasılaya neden olan bir
kısır döngü yaratır. Ekonominin gelişip, ulusal
hasılanın arttırabilmesi için, bu gizli işsizlerin,
açılacak yeni işyerlerine kaydırılması gerekiyor.
|