MALİYET ENFLASYONU
Fiyatlar ve
ücretler ekonomide tam istihdama ulaşmadan yükselmeye
başlamaktadır. Ekonomide örneğin %30’lar düzeyinde eksik
kullanım %10 düzeyinde işsizlik varken bile fiyatlar
yükselmektedir. Ekonomide eksik kullanılan kaynaklar varken
maliyet fiyatları yukarı itilebiliyorsa buna maliyet enflasyonu
denilmektedir. Bir diğer ifade ile talepte değişim yokken
maliyette otonom artış olmasıdır.
sendika w1
olacak diyor. Emek talebi geriliyor. İstihdam düşüyor.Üretim
düşüyor. Ekonomideki para miktarı sabit. Ama fiyatlar
yükseliyor.
İşsizlik
oranlarının arttığı dönemlerde bile sendikalar üyelerinin bir
kısmı işten çıkartılsa bile nominal ücretlerin arttırılmasına
çalışırlar. Eğer bu sırada emeğin prodüktivitesi artmamışsa ve
firmalar ücret artışlarını üretim maliyetlerine yansıtmışlarsa
fiyatlar üzerinde yukarıya doğru bir baskı olacaktır.
Öte yandan
sendikasız olanların maliyet enflasyonunda katkısı büyüktür.
Örneğin ekonominin canlanmasının dourğa çıktığı dönemlerde (boom
dönemi) sendikasız olan işçileri ücretlerinin öncelikle ve daha
hızlı artacağı düşünülebilir. Çünkü sendikalı işçilerin yapmış
oldukları sözleşmeler onların ücret taleplerini gecikmeli olarak
gündeme getirecektir. O halde sendikaların enflasyon oranı
hızlanırken enflasyonu frenlediği, düşerken de düşüşü
yavaşlattığı söylenebilir. Sendikaların 2-3 yıl için toplu
sözleşme yapmaları fiyat enflasyonunun atalet kazanmasının en
önemli nedenidir.
Maliyet enflasyonunun diğer etkenleri arasında
petrol ve diğer hammadde fiyatlarında görülen artışları
sayabiliriz.
|