DEVLET
İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) ekonomi
politikasıyla doğrudan ilişkili bir kurum değildir.
Herhangi bir şekilde, herhangi bir ekonomi
politikasını yürütmekle sorumlu değildir. Fakat,
ekonomi politikasını oluşturan kurumlara ekonomiye
ait çeşitli verileri üreterek küçümsenmeyecek bir
katkı yapar. Son analizde, herhangi bir kurumun
politika oluşturmasında en büyük katkı ekonominin
gidişatı konusundaki bilgiler ve bu bilgilerin elden
geldiğince
doğruya yakın olmasıdır. Yanlış ya da yanıltıcı
bilgilerle oluşturulan ekonomi politikası da yanlış
ya da etkisiz olacak, arzulananın aksine bir sonuç
doğurabilecektir.
1926 yılında Atatürk'ün talimatlarıyla kurulan
"Merkezi İstatistik Dairesi" 1930 yılma kadar
faaliyetlerini sürdürmüş, 1930 yılında 1554 sayılı
yasa ile "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını
almıştır. Devlet Planlama Teşkilatı nın kurulması
kararıyla birlikte 53 sayılı yasayla İstatistik
Enstitüsü yeniden yapılandırılarak, bugünkü
kimliğine temel teşkil eden organizasyon çatısı
kurulmuştur. 1984 yılında 219 sayılı "DİE
Başkanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname" ile teşkilat yeniden
yapılandırılmıştır.
Bilgi çağı olan günümüzde istatistiklere duyulan
ihtiyacın artması ekonomik ve sosyal gelişmelere
olan gereksinim, istatistiki bilgilerin amaç ve
kapsamlarında atılımcı yeni adımları getirmiştir.
Uluslararası boyuttaki gelişmeler, uluslararası
işbirliği ve koordinasyonla istatistiğin önemi çok
farklı boyutlara ulaşmıştır. 21. yüzyıla girerken
mevcut yasa ihtiyaçları karşılamada yetersiz
kalmıştır. 1989 yılında 357 ve 367 Sayılı Kanun
Hükmünde Kararnameler ve daha sonra 1990 yılında 403
Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle değişiklikler
yapılarak günün ihtiyaçlarını ve ileriye yönelik
atılımcı yapıyı gerçekleştirecek düzenlemeler
yapılmıştır.
Enstitünün kuruluş yasasına göre, özel ve kamu
kurumlan, ekonominin izlenmesine yönelik olarak
DİE'nin talep ettiği verileri vermekle
yükümlüdürler. DİE'ye verilen veriler özel bilgi
niteliğindedir. Şirketlere, kurumlara ve şahıslara
ait bilgiler başkalarıyla paylaşılamaz ve başka
amaçlar için kullanılamaz.
DÎE aşağıda listesi verilen ekonomik verileri
belirtilen aralıklarla kamuoyuyla paylaşır. Bu
veriler ışığında ekonomi politikaları
şekillenirken, özel sektör de ekonomiye ilişkin
verileri, öğrenip bunlara bağlı olarak ileriye
dönük beklentilerini oluştururlar.
DİE'nin yayınları
1.
Açılan-kapanan Şirketler ve Firma İstatistikleri
(aylık)
2. Bina inşaatı Maliyet indeksi (üç aylık)
3.
Çevre İstatistikleri (aylık ve yıllık)
4. Çiftçinin Eline Geçen Fiyatlar İndeksi (aylık)
5. Gayri Safı Milli Hasıla (üç aylık)
6. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (üç aylık)
7. Dış Ticaret İndeksleri (aylık)
8. Dış Ticaret istatistikleri (aylık)
9. Enerji İstatistikleri (üç aylık)
10. Hane Halkı Gelir ve Tüketim (yıllık)
11. Hane Halkı işgücü Anketi (üç aylık)
12. imalat Sanayi Aylık Eğilim Anketi (aylık)
13. imalat Sanayi Üç Aylık Eğilim Anketi (üç aylık)
14. imalat Sanayi Aylık Üretim indeksi (aylık)
15. imalat Sanayi Üç Aylık Üretim indeksi (üç
aylık)
16. imalat Sanayi Üç Aylık Kazanç indeksi (üç
aylık)
17. imalat Sanayi Üretiminde Çalışanlar, Üretimde
Çalışılan Saat ve Kısmi Verimlilik indeksi (üç
aylık)
18. inşaat istatistikleri (üç aylık)
19. Motorlu Kara Taşıtları indeksi (iki aylık)
20. Seçilmiş Finansal Yatırım Araçlarının
Gerçekleşen Reel Getirilen (aylık)
21. Toptan Eşya Fiyat indeksi (aylık)
22. Tüketici Fiyatları indeksi (aylık)
23. Turizm İstatistikleri (aylık)
Bunların dışında DlE dönemsel olarak nüfus sayımları
yapmakta, çeşitli anketler yoluyla diğer ekonomik
verileri toplamakladır. Belli dönemlerde Türkiye
ekonomisinin girdi-çıktı (input-output) tablosunu
hazırlamaktadır.
|